عجارده

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

یا: عجردیه

از خوارج.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب؛ عَجْرَدی را به فتح عین، سکون جیم و فتح راء ضبط کرده است. [۱]

ایشان منسوب به عبدالکریم بن عجرد می باشند. [۲]

عبدالکریم بن عجـرد خـود از عَطَویه بود. عطویه منسوب به عطیه بن اسود بوده اند که در امـوری بر نافع بن ازرق انکار کـرده و اعتـراض نمـود و بـه طرف سجستان رفت.

ابوالحسن اشعری، عجارده را پانزده فرقه برمی شمارد [۳] لکن با توجه به این که یکی از این فرق پانزده گانه، ثعالبه می باشند که خود به فرق متعددی تقسیم می شود، [۴] باید گفت ذکر عدد پانزده در شمارش فرقه های عجارده، خالی از اشتباه نیست.

عجارده بر این باور بوده اند که از اطفال قبل از بلوغ، تبری می کنیم و پس از بلوغ آن ها را به اسلام دعوت می کنیم [۵] آن ها با ازارقه در این که می گفتند اموال جزء غنائم نمی شود مگر این که صاحبش کشته شود اختلاف داشته اند. [۶]

عجارده هم چنین معتقد بودند اطفال مشرکین همراه با پدرانشان در آتش دوزخ قرار می گیرند، ایشان نسبت به قعده (کسانی که می نشینند و قیام نمی کنند)، تولی داشته و هجـرت و خـروج را واجب نـدانسته و تنهـا بـرای آن فضیلت برمی شمـردند. آنان هـم چنین حکم بـه کفر مرتکب کبیـره می داده اند. از آن ها حکایت می شـود که سـوره یـوسف را از قرآن نمی دانند چرا کـه معتقد بـوده اند این سـوره قصه ای است عشقـی و نمی شود از قرآن باشد. [۷]

تبصرة العوام عجارده را بیست فرقه می داند. [۸]

اشعری در مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، عجارده را به پانزده فرقه تقسیم می کند که عبارتند از: میمونیه، خلفیه، حمزیه، شُعَیبیه، خازِمیه، معلومیه، مجهولیه، صَلْتِیه، ثعالبه، اخنسیه، معبدیه، شیبانیه، رُشَیدیه، مکرمیه و یک فرقه که برای ایشان نامی ذکر نمی کند. مرتضی رازی نیز در تبصرة العوام می گوید: «عجارده بیست فرقه باشند». ولی تنها از: میمونیه، حمزیه، صَلْتیه، شبیبیه، مکرمیه و یزیدیه نام می برد. [۹] محمد شهرستانی عجارده را به: صَلْتِیه، میمونه، حمزیه، خلفیه، اطرافیه، شُعَیبیه و حازمیه تقسیم می کند. [۱۰]

پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص325
  2. اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص51 / البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص134 / بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص82 / تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص40 / تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص120 / الحور العین، نشوان حمیری، ص171 / الفرق الاسلامیة، محمود بشبیشی، ص45 / الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، ابن حزم، ج3، ص126 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص325 / مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص46 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص354
  3. مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص177
  4. التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص54
  5. مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص177
  6. الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص111
  7. الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص59 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص273
  8. تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص40
  9. تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص40 / مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص177
  10. الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص115