مجهولیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از خوارج.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب، مَجْهُوْلی را به فتح میم، سکون جیم، ضم هاء و سکون واو ضبط کرده است. [۱]

میر سید شریف می گوید: «مذهب مجهولیه، مذهب جازمیه [مصحف خازِمیه] است، با این تفاوت که ایشان می گویند: شناخت خداوند به بعض از اسماء او کافی است و هرکس او را به بعض اسمائش شناخت، مؤمن است». [۲]

ابن اثیر می گوید: «ایشان طائفه ای از خوارج و ضد معلومیه می باشند، ایشان گروهی از خازِمیه می باشند. و با خازِمیه تنها در معرفت مخالفت دارند و می گویند هرکس خدا را به بعض اسمائش شناخت، خدا را شناخته است. مجهولیه افعال عباد را مخلوق خدا می دانند». [۳]

ابوالحسن اشعری نیز مطالب گذشته را اجمالاً مورد اشاره قرار داده و اضافه می کند که مجهولیه از خازِمیه و از عجارده می باشند. [۴]

شایان ذکر است که معلومیه ـ که آن ها نیز همانند مجهولیه از عجارده و خازِمیه می باشند ـ بر این باورند که هرکس خدا را به جمیع اسمائش نشناسد، نسبت به خدای تعالی جهل دارد. معلومیه هم چنین افعال عباد را مخلوق نمی دانند. ایشان هم چنین همانند اهل سنت، معتقدند استطاعت همراه با فعل پدید می آید و نه قبل از آن، و هم چنین معتقدند چیزی محقق نشود مگر آن چه خدا بخواهد. [۵]

پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص170
  2. تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص167
  3. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص170
  4. مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص179
  5. اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص56 / التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص56 / الحور العین، نشوان حمیری، ص171 / الفرق الاسلامیة، محمود بشبیشی، ص45 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص114 / الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص120 / مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص179 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص274