شعوبیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

منکرین تفوّق اعراب بر سایر ملل.

با توجه به این که بنی امیه در زمان حکومت خود اصل تفوق نژاد عرب را با خشونت هرچه تمامتر اجرا می کردند و این در دل ایرانی ان بلکه مطلق موالی غیر عرب، کینه ای ایجاد نموده بود، گروهی از ایشان منکر برتری عرب بلکه معتقد به تحقیر آن ها و تفوق ایرانی ان گردیدند. پیروان این عقیده را شعوبیه می خوانند. خشم بعضی از پیروان این فرقه به قدری زیاد بود که برای انکار عظمت عرب، منکر نبوت پیغمبر صلی الله علیه و آله می شدند. و گاهی افرادی از آن ها عقیده زنادقه را اظهار می کردند. [۱] علی اکبر دهخدا نام این فرقه را برگرفته از آیه شریفه: [انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا إنّ اکرمکم عندالله اتقیکم] [۲] برمی شمارد که در آن بر تساوی همه نژادها تأکید شده است. [۳]

با روی کار آمدن دولت عباسی و با از بین رفتن تفاخرات عرب ها، نشر و حفظ اقوال و مبادی شعوبیه هم دیگر چندان ضرورت نیافت. [۴]

پانویس

  1. فجرالاسلام، احمد امین، ص40و150 / مجله مهر، شماره های سال دوم و سوم، جلال الدین همایی
  2. سوره حجرات، آیه13
  3. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، همین واژه
  4. دائرة المعارف فارسی، غلامحسن مصاحب، ج2، ص1479