شعوبیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

منکرین تفوّق اعراب بر سایر ملل.

علی اکبر دهخدا نام این فرقه را برگرفته از آیه شریفه: «انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا إنّ اکرمکم عندالله اتقیکم» [۱] برمی شمارد که در آن بر تساوی همه نژادها تأکید شده است. [۲] با توجه به این که بنی امیه در زمان حکومت خود اصل تفوق نژاد عرب را با خشونت هرچه تمامتر اجرا می کردند و این در دل ایرانیان بلکه مطلق موالی غیر عرب، کینه ای ایجاد نموده بود، گروهی از ایشان منکر برتری عرب بلکه معتقد به تحقیر آن ها و تفوق ایرانیان گردیدند. پیروان این عقیده را شعوبیه می خوانند. خشم بعضی از پیروان این فرقه به قدری زیاد بود که برای انکار عظمت عرب، منکر نبوت پیغمبر صلی الله علیه و آله می شدند و گاهی افرادی از آن ها عقیده زنادقه را اظهار می کردند. [۳]


با روی کار آمدن دولت عباسی و با از بین رفتن تفاخرات عرب ها، نشر و حفظ اقوال و مبادی شعوبیه هم دیگر چندان ضرورت نیافت. [۴]

پانویس

  1. سوره حجرات، آیه13
  2. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، همین واژه
  3. فجرالاسلام، احمد امین، ص40و150 / مجله مهر، شماره های سال دوم و سوم، جلال الدین همایی
  4. دائرة المعارف فارسی، غلامحسین مصاحب، ج2، ص1479