زعفرانیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۴ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۵۷ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)

پرش به: ناوبری، جستجو

از نجاریه.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب؛ زَعْفَرَانی را به فتح زاء، سکون عین و فتح فاء و راء ضبط کرده است. [۱]

ایشان پیروان زعفرانی می باشند.

وی در ری می زیسته و پیروان او نیز بیشتر در حوالی ری بوده اند. [۲] او بر این عقیده بوده است که: کلام خـدا غیر خدا است و هر چه غیـر خداست مخلوق است. و در عین حال او می گفته که سگ بهتر از کسانی است که می گویند کلام خدا مخلوق است. [۳]

محمد مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم می گوید: «چهار اسم است که معنای آن یکی است: زعفرانیه، واقفیه، شکاک و رُستاقیه » [۴] و ادامه می دهد «در ری غلبه با حنفیون است و آن ها نجاریه هستند بجز رستاق های (دهات قصبه که زعفرانیه اند و در خلق قرآن از واقفه اند. و از بعض دعات صاحب بن عبّاد شنیدم که می گفت اهل سواد (روستائیان) رَی، در مقابل هر مسئله ای از مسائل اعتقادی، رام شدند بـه جـز در مسئله خلق قرآن. و ابـوعبدالله زعفـرانی را دیدم کـه از مذهب پدرانش عدول کرده و نجاری شد و اهل رساتیق از او تبری کردند». [۵]

از آن جا که در التبصیر فی الدین آمده است: « نجاریه اتفاق دارند که کلام خدا مخلوق است یعنی مانند معتزله اند». [۶] معلوم می شود که زعفرانیه از واقفه اند، و لذا می توان آن تناقض گویی زعفرانی رئیس این مذهب ـ که از ابتدای کلام به آن اشاره شد ـ را بر این معنی حمل نمود.

همچنین لازم است به این امر توجه داشت که زعفرانیه با این که از فرق نجاریه اند ولی چون در این مسئله مهم از ایشان جدا شده و متوقف شده اند، در عبارت محمد مقدسی، در مقابل آن ها به شمار رفته اند.


پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص69
  2. اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص91 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص351
  3. التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص102 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص219 / المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص107
  4. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص45
  5. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص303
  6. التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص102