اصحاب صالح قُبَّه: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۱۴

از معتزله. ^[۱]

محمد بن احمد خوارزمی در مفاتیح العلوم ایشان را به نام صالحیه ذکر کرده و می گوید: «این ها اصحاب صالح بن عبدالله معروف به قنّه می باشند». ^[۲]

البته محمد بن احمد خوارزمی، ایشان را از مرجئه به شمار آورده در حالی که عبدالقاهر بغدادی ^[۳] و شهفور اسفراینی ^[۴] این گروه را از معتزله معرفی کرده اند.

عبدالقاهر بغدادی نام این گروه را در ابتدا، اجمالاً از زمره معتزله آورده ^[۵] ولی بعد ایشان را از مرجئه قَدَریه معرفی کرده است. ^[۶]

شایان ذکر است که در وجه نام گذاری صالح به قبّه آورده اند که: وی در مسئلة تولد که از مسائل کلامی است رأیی مخصوص داشته و می گفته کار انسان در خود او است و حوادثی که از فعل انسان متولد می شود، مخلوق خداست. به عنوان مثال: زدن، کار انسان است؛ اما دردی که از آن ناشی می شود، مخلوق خداست یا جمع هیزم و آتش فعل انسان است؛ در حالی که آتش گرفتن هیزم، فعل خداست و خدا می تواند علی رغم اجتماع شرائط، آتش را ایجاد ننماید، و یا تمام کوه ها را بر دوش آدمی بگذارد در حالی که آدمی سنگینی آن را احساس نکند. چنان که می تواند بینایی را در شخص کور ایجاد کرده و یا علم را در مرده به وجود آورد.

به صالح اشکال کرده اند که بنابراین، ممکن است تو، صحیح و بی عیب در مکه و در قبّه ای نشسته باشی و در عین حال به واسطة این که خداوند علم این جلوس را در تو ایجاد نکرده، ندانی که در این قبه نشسته ای. و او در جواب گفته است: انکار نمی کنم. همین داستان او را به صالح قبّه ملقب کرده است. ^[۷]

رک: صالحیه (از مرجئه).

پانویس

1. ↑ التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص24
2. ↑ مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص48
3. ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص131
4. ↑ التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص24
5. ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص131
6. ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی ص214
7. ↑ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج2، ص90