اسحاقیه (از غلاة علیاویه)

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از غلاة (غلات، غلاة)، و از فروع علیاویه.

ایشان پیروان ابویعقوب اسحاق بن محمد بن ابان نخعی کوفی ملقب به احمر (م:286هـ. ق) می باشند. اسحاقیه همچنین از زمره فرق نصیریه که قائل به الوهیت علی علیه السلام بوده اند، محسوب می گردند. [۱]

کتاب فرقه اسماعیلیه از یاقوت حموی نقل کرده است: «سنان راشدالدین (535 ـ 588هـ. ق) که یکی از امراء بنام اطراف شام و اسماعیلی مذهب است در دهکده ای بین واسط و بصره که بیشتر مردمش نصیری و اسحاقی بوده اند متولد شد». [۲] از این نقل قول مشخص می شود که اسحاقیه تا پس از سال 535 هجری قمری، موجود بوده اند؛ مگر این که بگوییم یاقوت حموی کلمه اسحاقی را به عنوان مترادف و عطف تفسیر نصیری آورده و در نتیجه، اسحاقیه همان نصیریه و نه فرقه ای از فرق نصیریه است.

فخر رازی از فرقه ای به نام اسحاقیه نام می برد و ایشان را هم عقیده با نصیریه معرفی می کند. و در عین حال ایشان را غیر از نصیریه برمی شمارد و می گوید این فرقه در حلب و نواحی آن موجودند. [۳]

پانویس

  1. تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص19 / تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص141 / خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص250 / خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، علامه حلی، ص218 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص52
  2. فرقه اسماعیلیه، مارشال هاجسن، ص348
  3. اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص76