صبّاحیه (از فرق مجبره)

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از مجبّره.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب؛ صَبّاحی را به فتح صاد و تشدید باء ضبط کرده است. [۱]

مرحوم آیت الله سید مهدی روحانی ایشان را از فرق مجبّره معرفی می کند.

ایشان پیروان ابوصباح بن معمر می باشند. [۲]

ابوالقاسم بلخی در بیان الادیان در بیان مذاهب مجبّره می نویسد: «ایشان شش فرقه اند: جَهمیه (اصحاب جهم بن صفوانبطحیه (اصحاب اسماعیل بطیحینجاریه (اصحاب حسین بن محمد نجارضراریه (اصحاب ضرار بن جهم)، صباحیه (اصحاب ابی صحاب جهم) [ظاهراً ابی صباح]، نواصریه (اصحاب ناصر زید). ایشان می گویند اگر کسی بد نباشد بغض ما را ندارد». [۳]

مطهر مقدسی در البدء و التاریخ صباحیه را از مجبره دانسته و آنان را از پیروان صبّاح بن سمرقندی معرفی می نماید. مطهر مقدسی همچنین درباره عقاید آن ها می گوید: «آنان می پندارند خلق و امر از ناحیه خداوند همانند شخص خالق زائل نمی گردند [و قدیم است] و بر این امر چنین مثال می زنند: به انسانی که خواب می بیند که در شام یا مکه است، می خورد و می آشامد درحالی که در واقع چنین نیست». [۴]

ارتباط این مطالب با مثال ها چندان روشن نیست.

پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص233
  2. بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص85 / مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص47 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص349
  3. بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص85
  4. البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص146