بَربَهاریه

از حنابله.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب بَرَبَهاری را به فتح باء و راء و همچنین فتح باء دوم ضبط کرده است.

ایشان پیروان ابومحمد بربهاری می باشند. وی در سال 322 هجری قمری برای امر به معروف و نهی از منکر با عوام مردم همدست شد و عقائدی در تشبیه و تحریم زیارت قبور و تکفیر شیعه ابراز داشت. خلیفه الراضی بالله، توقیعی برای تهدید ایشان فرستاده است.

نام بربهاری، محمد بن الحسن بن کوثر بن علی بوده و از محدثین مشهور به حساب می آید. بربهاری در سال 362هجری قمری وفات کرده است. از نظایر این گروه باید مطوّعه که قبل از بربهاری بوده و صمدیه ( اصحاب عبدالصمد ) و اخوان را نام برد.

ابن کثیر می نویسد: « بربهاری با مروزی و سهل تستری مصاحبت داشت و بر اهل بدع سخت گیر بود و عامه و خاصه او را تعظیم می کردند. روزی در حال وعظ عطسه کرد، حضار مجلس او را تشمیت (یرحمک الله) گفتند و این امر شایع گردید؛ به حدی که اهل بغداد او را تشمیت می گفتند. هیاهو به دارالخلافه رسید. خلیفه از این مطلب خشمناک گردید و عده ای از دولتیان نیز درباره او بدگویی کردند، او را خواستند دستگیر کنند که مخفی شد، و پس از یک ماه اختفا درگذشت. و در وقت مرگ نود و شش سال داشت و مرگ او در سال 329 هجری قمری بود».

ابن اثیر در الکامل فی التاریخ، این داستان را در ضمن حوادث سال 323 هجری قمری آورده ولی سخنی از فرقه بَربَهاریه به میان نیاورده است.

آیت الله سید مهدی روحانی در میان منابع خویش، کتاب التبصیر فی الدین، صفحه 77 را معرفی کرده درحالی که در این کتاب سخنی از بَربَهاریه به چشم نمی خورد.