سعدیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۳ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۴:۰۳ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری، جستجو

از صوفیه رفاعیه.

این فرقه از مشهورترین فرقه های صوفیه است که در ترکیه بوده و منسوب به سعدالدین جباوی می باشد. وی در سال 700 یا 736 هجری قمری وفات کرده است. اولاد و نوادگان او به صلاح معروف بوده و زاویه ای در محله قُبَیبات (در دمشق ) داشته اند.

در میان ایشان، شخصی به نام محمد بن سعدالدین، شیخ این طائفه می گردد و چنین برمی آید که ظهور این طریقه بدست او و نه به دست جدش، سعدالدین، بوده است. محمد بن سعدالدین پس از نزاعی که با دیگر خویشاوندان شیخ سعدالدین پیدا می کند، شیخ این طریقه گشته و نفوذ و تمکن مالی بسیاری در دمشق می یابد. وی در سال 1012هجری قمری وفات کرده است. پس از او پسرش سعدالدین جانشین وی شده و در سال 1036هجری قمری در راه حج بدرود حیات می گوید. [۱] این طریقه در قرن یازدهم در مصر و ترکیه رواج داشته است.

سعدیه فرعی از رفاعیه بشمار می رود. عمامه های آن ها مایل به زردی و دوازده تَرَک دارد موی خود را رها کرده و تسلط ویژه ای نسبت به مارها دارند و پس از تجمع، چند افعی می خورند.

محبی در خلاصة الاثر می گوید: «بنو سعدالدین تخصصی در ابراء جنون دارند و خط هایی ـ هر جور شد ـ بر کاغذ می کشند و علیل را شفا می دهند». [۲]

سعدالدین جباوی فرزند شیخ یونس شیبانی بوده است. وی در جوانی از اطاعت پدر (که از مردان صالح دانسته شده) سر بازمی زند و به جماعتی راهزن می پیوندد، لکن در اثر دعای پدر، خوابی دیده و به مسیر صلاح باز می گردد. وی بر زهد اصرار می ورزیده و مکررا به حج می رود و پس از مدتی به شام بازگشته و در دمشق، سلسله خویش را پایه گذاری می نماید. جبا نام منطقه ای است که بین حوران و دمشق واقع است. [۳]

تری مینگهام در تشریح فرقه های رفاعیه به حضور ایشان در سوریه اشاره کرده و می نویسد: « رفاعیه در زمان وکالت ابومحمدعلی حریری (م: 645هـ. ق در بصره ) که مسلک ملامتی داشت، در سوریه منتشر شد. این فرع با نام حریریه شناخته می شود. و فرع دیگری نیز توسط طالب رفاعی (م: 683ق) تأسیس شد. فرع های دیگری که اهل سوریه بودند عبارت هستند از سعدیه یا جیباویه و سیادیه[۴]

لویی ماسینیون می نویسد رفاعیه در بصره پدید آمده و در دمشق و استانبول منتشر شدند. رفاعیه در سوریه دارای فروع: حریریه، سعدیه و سیادیه بوده و در مصر دارای فروع: بازیه، مالکیه و حبیبیه می باشند. رفاعیه مربوط به قرن نوزدهم میلادی می باشند. [۵]

لویی ماسینیون همچنین فرقه سعدیه (منسوب به سعدالدین جباوی (م: 1335میلادی) شاخه صوفیه رفاعیه در سوریه) را به دو شاخه عبدالسّلامیه و ابوالوفائیه تقسیم می کند. [۶]

پانویس

  1. تاریخ ادبی ایران(از سعدی تا جامی)، ادوارد براون، علی اصغر حکمت، ص50 / دائرة المعارف الاسلامیة، ج11، ص420 / المنجد فی الاعلام، ذیل ماده جباوی
  2. خلاصةالاثر، محبّی، ج1، ص34
  3. دائرة المعارف الاسلامیة، ج11، ص420
  4. الفرق الصوفیة فی الاسلام، تری مینگهام، ص77
  5. دائرة المعارف الاسلامیة، ج15، ص182
  6. دائرة المعارف الاسلامیة، ج15، ص182