نورد کازرون

شهر کازرون مرکز شهرستان کازرون در بخش باختری استان فارس با تاریخی کهن، دارای آثار باستانی و تاریخی فراوان می باشد که در طول تاریخ مورد توجه سلاطین و صاحبان قدرت بوده‌است. به سبب جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و مذهبی همواره گردشگران بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند. کـازرون بارها به سبب زلزله با خاک یکسان و از نو ساخته شده‌است.

نورد، بلدالعتیق، شهر کهنه، شهر سبز، گازرگاه، گازران، گازرون، کازران، کوه زران و دمیاط عجم از نام‌های پیشین کازرون می باشد. کازرون در دوره ساسانیان، به فرمان شاپور اول تأسیس شد.

این شهر در دوران طلایی اسلام یکی از بزرگترین مراکز و موطن بسیاری از دانشمندان، شاعران، صوفیان و دیگر بزرگان بوده‌است. از این شهر همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مراکز و شهرهای تمدن و فرهنگ اسلامی یاد می‌شود. کازرون یکی از مراکز علم و دانش اسلامی و نوآوری در دوران طلایی اسلام بود.

این شهر از مراکز بزرگ صوفیان نیز بوده‌است.

از سده ۴ و ۵ هجری قمری این شهر توسط شیخ ابواسحاق کازرونی مسلمان شد. زبان اکثریت مردم کازرون پارسی و به گویش کازرونی سخن می گویند. هنرهای رایج در کازرون دولچه دوزی، نمدمالی، سفال گری ، گیوه دوزی و... هستند.

پرونده شهر باستانی بیشاپور برای ثبت در میراث جهانی یونسکو ارسال شده‌است. این شهر دارای بناهای تاریخی و مذهبی بسیاری است که قابلیت گردشگری دارند. طبیعت کازرون نیز از مراکز گردشگری در فارس و ایران است. کازرون از شهرها و پایتخت‌های قدیمی ایران است و اکنون از نگاه جمعیتی، دومین شهر پرجمعیت استان فارس، سومین شهرستان پرجمعیت فارس، پنجاه و سومین شهرستان پرجمعیت ایران است.

مسافت شهر کازرون با شیراز ۱۲۰ کیلومتر و تا تهران ۱۰۶۰ کیلومتر است.

اقتصاد شهرستان کازرون برپایه کشاورزی، دام پروری و صنایع استوار است. مهم‌ترین فراورده‌های آن گندم، مرکبات، پنبه، تره بار و فراورده‌های دامی است. در شهرستان کازرون کشاورزی صنعتی و سنتی رایج است.

تاریخ

روند نامگذاری

نام شهر تاریخی کازرون، از گازران و گازرون گرفته شده‌است، زیرا در زمان دیلمیان که کارخانه‌های پارچه‌بافی در کازرون پارچه‌های توزی و دبیکی را می‌بافت و صادر می‌کرد، دوازده هزار گازر یعنی شویندگان الیاف کتان، در این شهر زندگی می‌کردند و به همین جهت این شهر به شهر گازران یعنی شهر گازرها معروف شده بود که نام گازران در بعضی متون به صورت گازران و کازران آمده است. گازران در تلفظ به صورت گازرون و کازرون تحریف یافت و اکنون نام کازرون باقی مانده‌است. در بعضی کتب گازرات نیز آمده است. کازرون به واسطه تولید پارچه‌های مرغوب با شهر دمیاط مصر رقابت می‌کرده و به همین جهت به دمیاط عجم نیز مشهور است. برخی ازاهالی کازرون نیز به‌طور عامیانه وجه تسمیه کازرون را از کوه زرّان می‌دانند و معتقدند چون کوه‌های آن به خاطر داشتـن درختان و ثـمرات جنگلی، زر خیز است، آن را کوه زرّان نامیده و به صورت کازرون تحریف یافته که ریشه تاریـخی ندارد و تنها در اعتقاد برخی از مردم چنین وجه تسمیه‌ای بیان شده‌است.

چهره نخستین

کازرون در زمان ساسانیان در برگیرنده سه ده نورد، دریس و راهبان بود که روی هم رفته به آن‌ها شهر بلدالعتیق (شهر کهنه) گفته می‌شد. در زمان شیخ ابواسحاق کازرونی از عرفای بزرگ سده چهارم و پنجم با ساخت مسجد جامع مرشدی و توسعه این سه ده شهر کازرون به وجود آمد. پس از تازش اعراب، بیشاپوری‌ها به منطقه‌ای به نام جدس که یکی از روستاهای قسمت اَپاختر کازرون امروزی است، می‌کوچند. پس از آن به گازرگاه و سپس به کازرون مهاجرت می‌کنند. کازرون در دوره هخامنشیان به گازرا نامور بوده‌است. در زمان ساسانیان بدست شاپور یکم از نو ساخته شد. در درازنای تاریخ، کازرون چندین بار با خاک یکسان شده‌است.

پیشینه کازرون و کازرونیان

• الگو:پرچم ساسانیان ساسانیان: شهر بیشاپور در قسمت اَپاختر بلدالعتیق به فرمان شاپور یکم ساسانی تشکیل شد و پایتخت زمستانی او و یکی از مشهورترین و مهمترین شهرهای ساسانیان شد. بیشاپور سپس با حمله اعراب و شخصی به نام ابوسعید شبانکاره ویران گشت و اکثر مردم آن به روستا جدس در اَپاختر کازرون امروزی مهاجرت کردند. شهر بلدالعتیق (کازرون فعلی) نیز در همین دوره شکل گرفت. در این دوره بزرگانی چون بهرام پسر مردانشاه و اپسای دبیر از این شهر برخواستند.

• پس از ظهور اسلام در ایران مردم از جدس به گازرگاه رفتند و پس از وقوع زلزله در آن به کازرون عزیمت نمودند. کازرونیان همچنان زرتشتی بودند تا این‌که شخصی به نام شیخ ابواسحاق کازرونی ۲۴۰۰۰ کازرونی را مسلمان کرد. در این دوره دو سلسله مشهور و بزرگ مرشدیه (کازرونیه) و بلیانیه به سرپرستی شیخ ابواسحاق کازرونی و شیخ عبدالله بلیانی در این شهر به فعالیت پرداختند.

شیخ امین‌الدین بلیانی (عارف و شاعر بزرگ ایرانی و استاد حافظ و خواجوی کرمانی)، سعیدالدین بلیانی کازرونی (سیره نویس پیامیر اسلام)، اوحدی بلیانی و بسیاری دیگر از خاندان مشهور بلیانی کازرون در این دوره از این شهر برخواستند.

• الگو:پرچم دولت تیموریان تیموریان:علامه جلال الدین محمد دوانی کازرونی، بزرگترین دانشمند عهد تیموریان و قرن نهم بود.
• الگو:پرچم دولت ایلخانان ایلخانیان (پس از حمله مغول):علامه قطب الدین محمود کازرونی، دانشمند بزرگ اهل کازرون در این دوره متولد شد. وی کاشف علت تشکیل رنگین‌کمان بود و تنها کسی که پیش از گالیله به گرد بودن زمین پی برده بود. وی از بزرگان ریاضیات، فیزیک، پزشکی، نجوم، فلسفه، موسیقی و شطرنج ایران بود.
• قاجاریه: پس از وقوع جنگ جهانی اول و حمله انگلیسی‌ها به نیمروز ایران، فارس و کـازرون، ناصر دیوان کازرونی و یارانش به همراه سایر سرداران نیمروز چون صولت‌الدوله قشقایی به جنگ با انگلیسی‌ها پرداختند و پیروز شدند. کازرون در این دوره دارای شهرداری و فرمانداری مستقل شد. همچنین در این دوره میرزا محمدصالح کازرونی اولین دانشجوی ایرانی اعزامی به اروپا بود و پس از بازگشت ، نخستین روزنامه ایران را در تهران به چاپ رسانید. همچنین میرزا حسن عکاس (چهره نگار کازرونی)، پدر عکاسی ایران نخستین عکاسخانه‌های نیمروز را در شیراز و کازرون راه‌اندازی نمود.
• پهلوی: تظاهرات مردم کازرون علیه محمد رضا شاه پهلوی موجب اعلام حکومت نظامی در این شهر شد. کازرون یکی از ۱۱ شهر ایران و ۳ شهر فارس بود که حکومت نظامی در آن اعلام شد. محمدرضا شاه یک بار نیز به قصد تشکیل استان مستقل کازرون به مرکزیت کازرون به این شهر سفر کرد که با تظاهرات مردم کازرون علیه او، این کار انجام نشد. در این دوره ممسنی از کازرون مستقل شد. همچنین با ایجاد محور شیراز-چنارشاهیجان-بوشهر، شهر کازرون در بن‌بست قرار گرفت.
• الگو:پرچم ایران جمهوری اسلامی: کازرون در دوران انقلاب یکی از ۱۱ شهری بود که توسط رژیم شاه در آن حکومت نظامی اعلام شد. در جمهوری اسلامی ۱۱۰۰ تن از مردم این شهر در راه دفاع از میهن به درجه شهادت رسیدند.

کازرون در زمان ساسانیان

پرونده:Bishapur (Iran) Sassanid Period 2.jpg

ویرانه‌های بیشاپور

در سال‌های بین ۴۸۳ تا ۴۹۵ پس از میلاد، کازرون با تلاش فیروز (پسر بهرام ساسانی) پیشرفت یافت و در زمان قباد در سال‌های ۴۸۷ تا ۴۹۸ پس از میلاد مجدداً توسعه و پیشرفت یافت. محل اولیه شهر در بیشاپور بوده‌است. کازرون در دوره ساسانیان و در زمان پادشاهی شاپور یکم پایتخت ایران زمین بوده‌است.

پرونده:Shapur cave.JPG

غار شاپورالگو:سخ

اما کازرون را از زمان ساسانیان به چشم سر می‌توان دید. در کمال شکوه و عظمت. با داغ نقش‌های فراوان کنده بر ران کوه‌هایش و سنگ نبشته‌ها به خط پهلوی و شهری سر از خاک در آورده با آتشکده‌های بزرگ سنگی و ستون‌های افتاده کاخی و خلاصه مجسمه‌ها و سفال‌ها وکاشی‌ها و غیره. گویا تخت گاه بهاره شاپور اول شهر شاپور یا بیشاپور بوده که شاید حمله عرب ویرانش کرده باشد و مردم آن به محلی که خرابه‌هایش نزدیک کازرون است و گازرگاه می‌نامندش کوچ کرده‌اند و این‌جا را هم به‌نظر می‌رسد زلزله‌ای زیرورو کرده باشد و زنده‌هایش را کازرون پذیرفته‌است. در این کوچ قدم به قدم و قرن‌ها و قرن‌ها یک جای دیگر هم به نام جدسدر نزدیکی ده دریس فعلی به ما نشان می‌دهد که شاید مدتی هم اجداد کازرونی‌ها در آنجا زندگی داشته‌اند.

آثار تاریخی

پرونده:Mosaic01.jpg

ایوان موزايیک بیشاپور

در پهنه شهرستان کازرون آثار تاریخی زیادی وجود دارد. بیشترین آثار این منطقه مربوط به دوره ساسانی است. این احتمال وجود دارد که هیچ کجای سرزمین ایران این اندازه آثار مربوط به دوره ساسانی را در بر نداشته باشد. بزرگ‌ترین و تنها مجسمه سنگی دوره ساسانی، مجسمه شاپور اول واقع در غار شاپور (بزرگترین مجسمه عصر باستان ایران)، شهر تاریخی بیشاپور (به زودی به عنوان سیزدهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت می‌شود)، معبد آناهیتا (الهه آب)و عبور جاده شاهی از این دیار و آثار ارزشمند دیگر، همه و همه حکایت از تاریخ کهن این شهرستان دارد.

.

جمعیت

طبق آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۰ جمعیت شهر کازرون برابر 127.328 تن و جمعیت شهرستان برابر 254.704 تن می باشد. الگو:هرم جمعیتی

دین

اسلام

در زمان حمله اعراب به ایران و پس از آن کازرون بارها پایداری و سرکشی می‌کند و تا آغازهای سدهٔ پنجم هجری قمری کازرونیان بر کیش زرتشتی می‌مانند. شیخ ابواسحاق کازرونی (درگذشتهٔ ۴۲۶ ق.) معروف به شیخ غازی که خود تبار ایرانی داشت ، برای تحمیل دین اسلام به مردم منطقه یورش برد که با مقاوت ۲۴ هزار تن روبرو شد که همه آنها را سر برید و مابقی را وادار به مسلمان شدن کرد. کازرون از مراکز مهم تبلیغ دین اسلام بود به طوری که دو سلسله مشهور مرشدیه یاکازرونیه به سرپرستی شیخ ابواسحاق کازرونی و بلیانیه به سرپرستی شیخ عبدالله بلیانی در این شهر فعالیت می‌کردند و حوزه گسترش آن‌ها تا هند و پاکستان و ترکیه هم می‌رسید، به طوری که طرفداران بسیاری را در کشورهای گفته شده به دست آورده بودند.

پرونده:Seyyed hoseyn kazerun1.jpg

ضریح امامزاده سید حسین

مکان‌های مذهبی

الگو:نوشتار اصلی از مشهورترین مکان‌های مذهبی کازرون می‌توان امامزاده سید حسین در ۲۰ کیلومتری کازرون (در کنار چشمه سرآب اردشیر) ، امامزاده شاه حمزه در خیابان حضرتی، امامزاده سید محمد نوربخش (کاشی) در بزرگترین گورستان شهر کازرون و قدمگاه خضر نبی که از خیابان‌های قدمگاه و بهجت العما راه ورودی دارد، را نام برد. منطقه کازرون در کل ۱۶۶ بقعه متبرکه دارد. همچنین حوزه علمیه کازرون نیز در این شهر فعال است.

مراسم‌های مذهبی

برگزاری مراسم تاسوعا و عاشورا حسینی در شهرستان کازرون یکی از منحصر به فرد ترین مراسم در نوع خود در ایران می‌باشد. در این دو روز مراسم تعزیه خوانی به همراه تمامی نمادهای کربلا (شمر، عبیدالله، دست بریده ابوالفضل، شیر بر سر دست بریده اباالفضل، انواع عروسک‌های نمایشی) و حیواناتی از قبیل اسب و شتر در خیابان‌های شهر برای نشان دادن گوشه‌ای از حماسه کربلای حسینی به چشم می‌خورد. در صبح روز عاشورا از زمان طلوع آفتاب در تمامی محلات شهر سورنا و طبل شروع به نوازندگی می‌کنند. این صدا اعلام آمادگی برای بیرون رفتن مردم جهت انجام مراسم می‌باشد. تا نزدیکی ظهر عاشورا تقریباً تمامی مردم شهر با در دست داشتن نمادهای ظهر عاشورا به سمت میدان اصلی شهر جهت تماشای این کارناوال خیابانی می روند .

• HOSSEIN BEHOOD 20a.JPG

  مراسم عاشورا

فرهنگ

کازرون و شاهنامه

بنا به روایتی تایید نشده ریشه کازرون در افسانه‌های تاریخی است. می‌گویند سُمغان (دهی در بالای کوه شاپور نزدیک کازرون) همان سمنگان شاهنامه فردوسی است که رستم دنبال رخشش پیاده تا آنجا رفت و از دژهای سپید و پهلو که در حوالی ممسنی امروزی است (یا بودنش در قدیم ثابت شده)در شاهنامه نام برده شده: الگو:شعر الگو:ب الگو:ب الگو:پایان شعر

لهجه کازرونی

الگو:نوشتار اصلی مردم این منطقه به زبان پارسی لهجه داری (کازرونی) سخن می‌گویند. ریشه این لهجه از زبان پهلوی است که در ایران باستان در میان قوم پارس رواج داشته است. قصه یا به قول مردم محل مثلک‌های ناب و مثل‌ها و شعرهای عامیانه در زبان مردم فراوان است. یک شعر با که با لهجه کازرونی توسط شاعر کازرونی محسن پزشکیان سروده شده‌است و مردم کازرون را در آن به اتحاد دعوت کرده‌است: الگو:شعر الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:پایان شعر

شعر دیگری که با لهجه کازرونی و توسط شاعر کازرونی نصرالله مردانی سروده شده و در آن طبیعت زیبا و با صفای این شهر به تصویر کشیده شده: الگو:شعر الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:ب الگو:پایان شعر

بزرگان

پرونده:Ghotb2.jpg

تصویری از مدل سیاره‌ای با افلاک تدویر (epicyclic planetary model) منسوب به قطب‌الدین کازرونی.

شاعران، دانشمندان و شخصیت‌های علمی و فرهنگی بزرگی در بالین این شهر پرورانده شده‌اند:

• علامه جلال‌الدین دوانی از بزرگترین فیلسوفان و متکلمان اسلامی و بزرگترین دانشمند عهد تیموریان که صاحب آثاری در ریاضی، هندسه و شعر است.
• شیخ ابواسحاق کازرونی از بزرگترین عارفان سده چهارم و پنجم هجری ایران
• بهجت‌العلما از عارفان و عالمان بزرگ ایرانی
• شیخ امین‌الدین بلیانی عارف و شاعر ایرانی سده هفتم و هشتم هجری و ممدوح حافظ و خواجوی کرمانی
• شیخ اوحدالدین عبدالله بلیانی عارف سده هفتم هجری
• ابراهیم نادری کازرونی از پزشکان مشهور ایرانی
• محمد شفیع کازرونی از بزرگ‌ترین عالمان ایرانی
• گلبن کازرونی شاعر و عارف ایرانی
• ناصر دیوان کازرونی (ناصر لشکر) قهرمان ملی در دفاع از میهن به هنگام جنگ جهانی اول با همکاری صولت الدوله قشقایی)
• ایزدی کازرونی شاعر
• فیروزآبادی کازرونی واژه نویس
• ابوالقاسم انصاری کازرونی نویسنده
• تقی‌الدین بلیانی نویسنده
• سعیدالدین کازرونی سیره‌نویس پیامبر اسلام (ص)
• صدرالسادات کازرونی شاعر و عالم
• محمدرضا دریسی روزنامه‌نگار آزادی خواه
• سید عبدالرسول موسوی تاجر
• محمدرضا کازرونی تاجر و مبارز
• جمال‌الدین مرشدی پزشک
• چهره‌نگار کازرونی پدر عکاسی ایران. وی اولین عکاسخانه فارس و نیمروز ایران را دایر کرد.
• نصرالله مردانی شاعر و محقق. غزلسرای حماسه و عشق و چهره ماندگار ادبیات فارسی در سال ۸۲

حافظ هم امین‌الدین بلیانی کازرونی و مجدالدین کازرونی را ستوده‌است:

کازرون و فارس در جنگ جهانی اول

در جنگ انگلیسی‌ها با مردم نیمروز و فارس، ناصر دیوان کازرونی رهبر قیام مردم کازرون و فارس علیه استعمارگران انگلیسی بود. وی نقش مهمی در پیروزی فارسی‌ها و نیمروزها در جنگ داشت.

نژاد و زبان و فرهنگ

نژاد اکثریت مردم کازرون، همانند مردم نیمروز ایران، از نژاد پارسه یا (پاراسواژ) شعبه‌ای از نژاد آریاست که تقریباً ۳ هزار سال پیش از میلاد از مسکن اصلی خود به ایران و فارس آمده‌اند. واژه‌های محلی و آداب و رسومی که نسل به نسل حفظ کرده‌اند نشانگر این واقعیت می‌باشد. اکثریت مردم این شهرستان مسلمان شیعه هستند و از فرهنگ بالایی برخوردارند به طوری که علامه دهخدا در لغت نامه اش، مردم این شهر را از با فرهنگترین مردمان ایران معرفی می‌کنند.

روز کازرون

هفتم اردیبهشت در سال ۱۳۸۹، توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، روز کازرون نامگذاری گردید.

شهرهای خواهرخوانده

• پرونده:Flag of Italy.svg تورینو، ایتالیا
• پرونده:Flag of Iraq.svg مدائن، عراق

همایش‌ها

نخستین همایش کازرون شناسی در سال ۱۳۸۰ به همت فرمانداری شهرستان در سالن سینما پیام به منظور معرفی ویژگی های تاریخی و فرهنگی شهرستان با حضور جمعی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی و استادان دانشگاه برگزار شد. کنگره بین‌المللی سلمان فارسی نیز به زودی در این شهر برگزار خواهد شد. نخستین جشنواره گل نرگس در سال ۸۹ در نرگس‌زار کازرون برگزار شد. همایش بین‌المللی روز تالاب‌ها نیز از مراسم مهمی است که در کنار دریاچه پریشان کازرون هر سال برگزار می‌شود. همچنین همایش قطب‌الدین کازرونی نیز در سال ۱۳۸۵ برگزار شد. کنگره ستیغ سخن، بزرگداشت نصرالله مردانی نیز هر ساله در جوار آرامگاه این شاعر برگزار می‌شود. نخستین همایش بزرگ جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری در کازرون با هدف تشویق سرمایه‌گذاران به منظور ایجاد واحدهای تولیدی و اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی شهرستان کازرون در یکم تیر ماه ۱۳۹۰ با حضور بیش از ۶۰۰ تن از سرمایه‌گذاران کازرونی در تالار فرهنگیان برگزار شد. در سال ۱۳۹۱ نیز کنگره بین‌المللی سلمان فارسی با حضور اندیشمندان جهان اسلام به مدت دو روز در کازرون برگزار شد.

هنر

میرزا حسن عکاس (چهره‌نگار کازرونی) (پدر عکاسی ایران) نخستین عکاسخانه را در فارس و نیمروز ایران دایر کرد. قطب‌الدین کازرونی نیز از بزرگترین موسیقی دانان ایران بود. از معاصران نیز می‌توان به طاهر شیخ‌الحکمایی، رییس انجمن مجسمه‌سازان ایران و استاد دانشگاه، محمود پاک‌نیت بازیگر مشهور ایرانی، فرشاد فرشته‌حکمت، نویسنده، کارگردان و مستندساز ایرانی، امین تارخ (بازیگر سینما و تلویزیون)، سیامک ایقانی (نوازنده)، افسر شهیدی (خواننده)، حمید عسکری (خواننده)، محسن پزشکیان (شاعر و نقاش) و بسیاری دیگر اشاره کرد.

صنایع دستی

پرونده:Doolcheh kazeroon.jpg

دولچه

قالی بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، دولچه دوزی (از صنایع دستی خاص و از ابتکارات مردم کازرون)، اشیا فلزی، زینت آلات، وسایل چوبی، زنبیل و حصیر، وسائل گلی، وسایل سنگی و صنایع غذایی و...

سینماها

• سینما شهر سبز کازرون در بلوار ارتش واقع گردیده و هم اکنون غیر فعال است.
• سینما پیام کازرون در خیابان امام خمینی (ره) قرار گرفته‌است.
• سینما پنج سویه (بعدی) کازرون در بخش نودان واقع شده است.

پرونده:Katibe Bishapour.jpg

کتیبه‌ای ساسانی در موزه بیشاپور

موزه‌ها

• موزه مردم‌شناسی کازرون در خیابان دکتر شریعتی واقع در مدرسه تاریخی شهید بستانپور (شاپور سابق) واقع شده و مجموعه‌ای از وسایل زندگی روزمره مردم کازرون در سال‌های اخیر را به نمایش گذاشته اند.
• موزه مردم‌شناسی دوان در روستای تاریخی دوان کازرون واقع شده و مجموعه‌ای از سنگ‌های تاریخی منطقه دوان و سایر آثار تاریخی در آن جمع آوری شده و به نمایش گذاشته شده است.
• موزه بیشاپور ، موزه ای تخصصی در شهر باستانی بیشاپور قرار گرفته و مجموعه‌ای از سنگ‌ها، کتیبه‌ها، سکه‌ها، کوزه‌ها و سایر آثار متعلق به دوران ساسانیان که در بیشاپور و حومه کازرون یافت شده‌اند، در آن نگه‌داری می‌شود. همچنین به زودی در شهر تاریخی بیشاپور موزه سنگ احداث می شود.

مجتمع‌های فرهنگی هنری و نگارخانه‌ها

• نگارخانه پرنیان
• مجتمع فرهنگی هنری کازرون
• ۵ مجتمع فرهنگی هنری در دیگر توابع کازرون وجود دارند.

آموزش

دانشگاه‌ها

• دانشگاه سلمان فارسی کازرون
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون
• مرکز تربیت معلم زینب کبری کازرون
• دانشگاه پیام نور کازرون
• دانشگاه پیام نور واحد نودان
• دانشگاه پیام نور واحد خشت
• دانشگاه جامع علمی کاربردی مرکز کازرون
• آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران کازرون

تاریخ مدارس

سال ۱۲۷۹ هجری شمسی و ۱۳۱۹ قمری مرحوم خسرو مودب (پدر آموزش و پرورش کازرون) معروف به میرزا حاج آقا نخستین مدرسه (مدرسه هدایت) به سبک جدید در کازرون و دومین مدرسه سبک جدید در ایران را دائر کرد. این مدرسه قدیمی ترین مدرسه سبک جدید کازرون است. از سایر مدارس تاریخی کازرون می‌توان به مدارس شاپور، بواسحق و ناصر دیوان کازرونی و احمد مصلائی اشاره نمود.

فرهنگسراها و کتابخانه‌ها

• «فرهنگسرای مردانی» در بوستان مردانی و در جوار آرامگاه نصرالله مردانی قرار گرفته‌است.
• «کتابخانه شهید آیت‌الله مدنی» روبروی مسجد زید واقع شده‌است.
• «کتابخانه عمومی شماره یک کازرون» در خیابان بهجت العلما واقع شده‌است.
• «کتابخانه آیت‌الله ایمانی» در دانشگاه سلمان فارسی کازرون در خیابان طالقانی واقع شده‌است.
• «کتابخانه سلمان فارسی» در دانشگاه پیام نور کازرون می باشد.
• «کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون واقع شده‌است.

از کتابخانه‌های مهم دیگر کازرون نیز می‌توان به کتابخانه تخصصی بیشاپور و ۵ کتابخانه عمومی در شهرهای تابعه شهرستان کازرون اشاره کرد.

رصدخانه

• رصدخانه دانشگاه سلمان فارسی کازرون
• رصدخانه علامه جلال‌الدین دوانی (در حال ساخت)
• رصدخانه امامزاده سید حسین (در حال ساخت).

ورزشگاه

• ورزشگاه شهدا کازرون
• ورزشگاه شهدای کوی علیا کازرون

از مجتمع‌های ورزشی این شهر می‌توان مجتمع ورزشی شهید فهمیده، هلال احمر ، کارگران و چند مجتمع ورزشی دیگر اشاره کرد. در این شهر ۳ استخر نیز وجود دارد ، ۲ استخر سرپوشیده و ۱ استخر روباز.

ورزش

محبوب ترین تیم این شهر، تیم هندبال شهرداری مردمی کازرون در لیگ دسته اول هندبال ایران است و از سایر تیم‌های محبوب این شهر می‌توان به تیم فوتبال سیف آباد کازرون در لیگ دسته دوم کشور اشاره کرد.

از ورزشکاران مشهور این منطقه از ایران نیز می‌توان به:

• داوود توکلی، رییس کمیته داوران کنفدراسیون هندبال آسیا، ناظر ارشد فنی هندبال المپیک لندن، دارنده مدال طلای افتخاری المپیک لندن.
• امین متوسل‌زاده، فوتبالیست .
• مهدی رجب‌زاده، فوتبالیست .
• محمد ابراهیمی، فوتبالیست .
• حمید جعفری، فوتبالیست .
• علیرضا پردل، مقام نخست در رنکینگ بیلیارد کشور.
• علی رحیمی کازرونی، هندبالیست تیم ملی.
• آدام جمیلی، دارنده مدال طلای المپیک لندن در دو و میدانی، فوتبالیست سابق تیم چلسی.

اشاره کرد.

مراکز باستان شناسی و تحقیقاتی

پایگاه پژوهشی بیشاپور واقع در شهر تاریخی بیشاپور به کاوش در این منطقه باستانی می‌پردازد. پیش از آن باستان شناسان بزرگی چون رومن گیرشمن به جستجو در این شهر تاریخی پرداخته‌اند. پرونده شهر بیشاپور برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو آماده شده و به زودی ارسال می‌شود.

ایستگاه تحقیقاتی پریشان به زودی در کنار دریاچه پریشان ساخته خواهد شد.

ترابری بین شهری

راه آهن

در طرح های آینده راه آهن در فارس، کازرون در مسیر راه آهن شیراز به خوزستان قرار دارد.

پایانه مسافربری

پایانه مسافربری شهرسبز کازرون، در بلوار سلمان فارسی و جنب میدان بعثت و پارک ۱۱۰۰ شهید واقع گردیده‌است.

راه‌های مهم

• کازرون-شیراز
• کازرون-بوشهر
• کازرون-نورآباد ممسنی
• کازرون-فراشبند

گردشگری

شهر سبز نامی است که به کازرون لقب داده‌اند. حوالی نوروز کازرون سرسبزی فراوانی دارد و پس از شیراز بیشترین حجم مسافران نوروزی را در استان به خود اختصاص می دهد. زمستان معتدل و بسیار خوش آب وهوا و تابستان‌ها بسیار گرم و خشک و طاقت فرساست با این حال ییلاق بوشهری‌ها وبرازجانی‌ها به شمار می‌آید.

هتل

• هتل بیشاپور
• هتل فرهنگیان

مکان‌های تفریحی

پرونده:Dasht Barm.JPG

دشت برم در بهار

پرونده:Nazar garden.jpg

باغ نظر

مشهورترین بناهای تاریخی

پرونده:A Davani.jpg

آرامگاه علامه دوانی

پرونده:Abu Eshaq Kazerooni.jpg

آرامگاه شیخ ابواسحاق کازرونیالگو:سخ

صنعت و اقتصاد

استخراج نفت در شهرستان کازرون

پروژه استخراج نفت در میدان نفتی شهرستان کازرون از حدود ۳ سال پیش شروع شده و تا کنون ۷۰% پیشرفت فیزیکی داشته وقرار است که در اسفند ماه ۱۳۹۰ تکمیل شد. این میدان نفتی در بخش خشت واقع شده است.

نیروگاه‌ها

• نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون با ۶ واحد گازی و ۳ واحد بخار مجموعاً با ظرفیت ۱۳۷۳ مگاوات به عنوان بزرگترین نیروگاه استان فارس و سومین نیروگاه سیکل ترکیبی بزرگ در ایران که یکی از مراکز مهم تولید انرژی برق در کشور است محسوب می شود.

پتروشیمی

پتروشیمی شماره ۱ شهرستان کازرون در بخش جره و بالاده

پتروشیمی شماره ۲ شهرستان کازرون در بخش نودان

شهرک‌های صنعتی

• شهرک صنعتی کازرون
• شهرک صنعتی شهید مصلحیان کازرون در جاده کازرون به بیشاپور قرار گرفته‌است.
• ناحیه صنعتی جره و بالاده و ناحیه صنعتی چنارشاهیجان در بخش‌های تابعه شهرستان کازرون ساخته شده است.

کارخانه‌های مهم

• کارخانه کاشی سرامیک کـازرون بزرگ‌ترین کارخانه کازرون است. که متأسفانه چند سالی است به دلیل تحریم ها تعطیل شده‌است.
• شرکت کبیرموتور کـازرون نیز مدتی است که به خاطر مشکلات جامعه و تحریم ها متأسفانه با کاهش تولید و نیرو مواجه گردیده است.

پارچه‌ها و محصولات کازرون قدیم

کازرون روزگاری یکی از مراکز معروف پارچه بافی بوده و پارچه های خود را به بیشتر کشورهای دنیا صادر می کردند که «توزی» نام داشته‌است. یکی از علل معروف شدن این کالا نزدیکی با بندر بوشهر بوده است، چون تاجران و قافله های زیادی در رفت‌وآمد بوده اند که این کالا را به خارج از کشور و سایر نقاط ایران بفرستند.

خوراکی های سنتی کازرون

از خوراکی های سنتی کازرون می‌توان به کباب، دمپخت کازرون، آش سنتی کازرون (آش بازار)، آش کارده، آش ناربادمجان، آش شله قلم کار، پلو بابونه، چنگال، خورشت قورمه کلم بادنجان، لَلَک ، آش آخورک(بادام کوهی) و چند خوراک دیگر اشاره کرد.

ره آورد

از ره آورد های کازرون می‌توان به ترشی گلک و موسیر و ترشی کِوِرَک، مسقطی کازرون، رب انار ، ارده (روغن کنجد) ، گل نرگس، خرما، رطب، خارک،نارنج، بلوط، بنه، گوجه، زیتون ، عرقیات و بسیاری دیگر اشاره نمود.

کشاورزی

اقتصاد کازرون متکی بر کشاورزی است. گوجه، زیتون، پرتقال و مرکبات و سبزی و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی کازرون در منطقه مشهور است.

مراکز دولتی

نقش نظامی

مرکز آموزش ۰۷ ارتش واقع در کازرون از مراکز آموزشی مهم ارتش در کشور محسوب می‌شود. چند پادگان سپاه نیز در این شهر وجود دارد که برجسته ترین آن‌ها تیپ تکاور امام سجاد است.

سیاست

کازرونی‌ها همواره در سیاست ایران نقش مهمی ایفا نموده‌اند. از پایتختی بیشاپور در زمان ساسانیان تا نخستین مسلمان ایرانی سلمان فارسی که از این دیار بوده، تا دلاوری‌های ناصر دیوان کازرونی و همرزمان وی و انتشار اولین روزنامه ایران توسط میرزا محمدصالح کازرونی و اعلام حکومت نظامی در این شهر در دوران حکومت محمد رضا شاه پهلوی و ۱۱۰۰ کشته جمهوری اسلامی. پس از انقلاب نیز شخصیت‌های مشهور سیاسی چون محمد سلیمانی (وزیر ارتباطات)، غلامحسین نوذری (وزیر نفت)، شاهین محمدصادقی (عضو هیئت رئیسه مجلس)، شریعتمداری (معاون وزیر کشاورزی)، سراج‌الدین کازرونی (وزیر بازرگانی)، فریدون عباسی دوانی(معاون رئیس جمهور و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران)، اسدالله ایمانی (امام جمعه شیراز) و چهره‌های سیاسی دیگری چون ، محمد باقر باقری نژادیان فرد ، رجبعلی طاهری (استاندار تهران) و بسیاری دیگر اهل این شهر بوده‌اند. در دولت نهم شش معاون وزیر از بیست معاون وزیر اصلیتی کازرونی داشتند.

فرمانداری

فرمانداری شهرستان کازرون در سال ۱۳۲۵ تاسیس و ساختمان آن در بلوار ارتش قرار گرفته‌است. در سال‌های اخیر و با شکل گیری استان کهگیلویه و بویراحمد، شهرستان‌های ممسنی ، رستم و دشتستان از کازرون جدا و مستقل شدند و بخش ارژن نیز به شهرستان شیراز پیوست.

شهرداری

شهرداری کازرون در سال ۱۳۰۴ به عنوان دومین شهرداری استان فارس ، پس از شیراز تشکیل شد. شهرداری کازرون دارای شهرداری درجه ۹ می باشد و از این نظر، پس از شهرداری شیراز در استان فارس رتبه دوم را داراست.

جغرافیا

موقعیت

شهر کازرون در بخش باختری استان فارس و در ارتفاع ۸۶۰ متری از سطح دریا قرار گرفته‌است. نزدیکترین کوه‌ها به این شهر، کوه‌های کمارج و مست و انار هستند. مساحت شهر کازرون در حدود ۲۰۷۰ هکتار است. فاصله شهر کازرون تا تهران ۱۰۶۰ کیلو متر می باشد. دو شاخه بازویش یکی به طول ۱۶۰ کیلومتر به طرف خلیج فارس (بوشهر) و دیگری به طول ۱۲۰ کیلومتر از میان زیباترین و بزرگترین جنگل‌های بلوط در ایران (دشت برم) به طرف شیراز و خاور ایران دراز شده‌است. این شهر بین دو رشته کوه موازی از دامنه‌های فرعی زاگرس واقع و چند روستا بر دایره‌ای به شعاع یک تا سه فرسنگ در اطرافش دارد. قلعه سید، بورنجان، کاسکان، دوان، عموئی، جام بزرگی، دریس، فتح آباد، بلیان، سیف آباد، پوسکان، ابوعلی، مهرنجان، ملااره، پل آبگینه، قلعه نارنجی، پریشان و چند ده کوچک و بزرگ دیگر در دور و نزدیک. الگو:موقعیت جغرافیایی

محلات

شهر کازرون از چند محله قدیمی تشکیل شده: محله آهنگران، محله پایین (مصلی)، محله بالا (علیا)، محله گنبد (گنبز)، محله کوزه‌گران، محله بازار، محله امامزاده، محله چهابی و چند محله دیگر که در حواشی شهر به مرور زمان بوجود آمده‌است، مثل سعادت آباد، محله قرچه (گل سُوزَکی)، کوی‌الزهرا (محله باغ آسیایی) ، فرهنگ شهر و چند محله دیگر که همه این محله‌ها به هم چسبیده‌اند و شهر را به‌وجود آورده‌اند. به همراه چند شهرک به نام های انتظام، پردیس و شهید بهشتی و چند شهرک دیگر.

پرونده:Iran-climate-map.svg

نقشهٔ آب و هوایی ایران؛ شهر کازرون در نیمروز باختری کشور قرار گرفته و آب و هوای آن گرم و خشک است.

آب و هوا

آب هوای این شهر در فصل تابستان گرم و خشک و در زمستان خنک و معتدل است. مناطق خوش آب و هوای اطراف این شهر، مقصد کوچ نشینان استان‌های همجوار است.

دما

طبق اطلاعات مربوط به ایستگاه کلیماتولوژی شهر کازرون در یک دوره ۲۴ ساله می‌توان گفت که سردترین ماه سال، دی‌ماه با میانگین دما ۱۰٬۴۲ درجه سانتیگراد و گرم‌ترین ماه سال، تیرماه با میانگین ۳۳٬۱۶ درجه سانتیگراد می‌باشد. درجه حرارت متوسط سالیانهٔ این شهرستان ۲۱٬۷۸ درجه سانتیگراد است. الگو:آب و هوا

پوشش گیاهی

---

پوشش گیاهی این منطقه بیشتر به صورت درختچه زار و بوته‌زارهای باز است. در اطراف آن اراضی تحت کشاورزی و علفزار و چمنزار نیز می باشد. همچنین بخش انبوهی از جنگل‌های حومه این شهر را پوشش فشرده‌ای از بلوط در بر گرفته‌است. در بخش باختری کازرون نخلستان‌های وسیع و در نیمروز آن نیز نرگس‌زارها و شقایق‌زارهای وسیعی قرار دارند.

حوضه آبریز

رودخانه‌هایی که از کازرون عبور می‌کنند، یعنی رودهای شاپور و جره، جزو حوزه آبریز خلیج فارس و دریای عمان هستند.

زلزله‌ها

کازرون روی کمربند زلزله‌است و بارها به سبب زلزله با خاک یکسان گردیده. زلزله مشهور گازرگاه که سبب مهاجرت مردم آن به کازرون شده و انتخاب کازرون به علت واقع شدن میان دو رشته کوه و احتمال کمتر وقوع زلزله در این شهر گویای این مسئله‌است. به همین خاطر است که شهر کازرون چندان در معرض خطرهای زلزله نیست و بیشتر اطراف آسیب می‌بیند. آخرین زلزله قابل توجه کازرون، زلزله سال ۱۳۸۹ به قدرت ۶٫۱ ریشتر بود.

بهداشت و درمان

بزرگانی چون علامه قطب الدین کازرونی، علامه سدیدالدین کازرونی، شرف‌الدین زکی بوشکانی، جمال‌الدین مرشدی، ابراهیم نادری کازرونی، شیخ‌الحکماء کازرونی، محمد شفیع کازرونی، مجدالاطباء کازرونی و بسیاری دیگر در زمان‌های گذشته و بزرگانی چون محمدتقی میر (استاد مشهور دانشگاه علوم پزشکی شیراز)، رضا ملک زاده (وزیر سابق بهداشت و رییس سابق دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شیراز) و شاهین محمدصادقی (رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) در زمان حال و بسیاری دیگر، حکایت از تاریخ کهن پزشکی در این منطقه دارد.

بیمارستان

شهرستان کازرون یک بیمارستان در حال فعالیت و ۴ بیمارستان در حال ساخت دارد و وعده ساخت یک بیمارستان دیگر نیز داده شده که در این صورت تعداد تخت‌های بیمارستانی شهرستان کازرون از ۹۶ تختخواب به ۴۸۶ تختخواب افزایش پیدا می‌کند. ۳ بیمارستان در شهر کازرون و ۳ بیمارستان در بخش‌های تابعه کازرون فعال و در حال ساختند یا وعده ساختشان داده شده‌است.

• بیمارستان ولیعصر کازرون این بیمارستان ۱۷۶ تخت خوابی در اَپاختر شهر کازرون قرار گرفته و ورودی آن از خیابان باهنر است.
• بیمارستان امام علی کازرون این بیمارستان ۹۶ تخت خوابی در حال ساخت در نیمروز باختری شهر کازرون قرار گرفته و متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون است.
• بیمارستان دویست و شش تخت خوابی کازرون عملیات ساخت این بیمارستان در نیمروز خاوری شهر کازرون و در بلوار سلمان فارسی آغاز شده است.

درمانگاه

در این شهر ۲۵ درمانگاه وجود دارد. ۹ درمانگاه در شهر کازرون و ۱۶ درمانگاه در روستاها و مناطق اطراف. درمانگاه‌های شهری کازرون، تامین اجتماعی، شیخ ابواسحاق، المهدی، شهید اسماعیلی، قدس، سعدی، امام سجاد (ع) و امام حسین (ع) نام دارند.

رسانه‌ها

نشریات

کازرونی‌ها در زمینه روزنامه‌نگاری سابقه درخشانی داشته‌اند. میرزا صالح شیرازی کازرونی نخستین روزنامه تاریخ ایران را در تهران به چاپ رساند. بسیاری دیگر از بزرگان روزنامه‌نگاری ایران نیز اهل این دیار بوده‌اند. مانند محمدرضا اصلاح کازرونی و...

• کازرون نما
• هفته‌نامه بیشاپور
• هفته‌نامه سلمان
• هفته‌نامه شهر سبز
• روزنامه طلوع

انتشارات

• انتشارات قو، کازرونیه و سلمان فارسی از ناشران کتاب در حوزه کازرون پژوهی و فارس پژوهی هستند.

پرونده:Narges zar kazeroon.JPG

نرگس‌زار کازرون

پرونده:Nasrollah mardani tomb.jpg

آرامگاه نصرالله مردانی در بوستان مردانی کازرون

فضای شهری

پارک‌ها

• پارک باغ نظرباغی تاریخی در خیابان حافظ شمالی واقع گردیده‌است.
• بوستان مردانی بوستانی وسیع در بلوار ملت قرار گرفته و آرامگاه شاعر بزرگ ایرانی، نصرالله مردانی در آن قرار گرفته‌است.
• بوستان رفیعی در بلوار خرمشهر کازرون واقع گردیده‌است.
• بوستان ایمنیدر بلوار شهید براتی واقع شده‌است.
• پارک آزادی در خیابان نهضت واقع شده‌است.
• پارک محله‌ای معلمدر بلوار ارتش واقع گردیده‌است.
• پارک محله‌ای حافظ پارکی کوچک در بلوار خرمشهر واقع گردیده‌است.
• پارک سلمان فارسی پارکی زیبا در بلوار جمهوری اسلامی واقع شده‌است.
• پارک طالقانی (تنگ تیکاب) در شمالی ترین قسمت شهر واقع شده‌است.
• پارک ۱۱۰۰ شهید پارکی کوچک جنب پایانه مسافربری شهرسبز کازرون در بلوار بعثت واقع گردیده‌است.
• پارک محله‌ای بنفشه در کنار کوچه فرمانداری واقع شده‌است.
• پارک جنگلی نیز در شمالی ترین قسمت شهر کازرون و در کنار تنگ تیکاب واقع شده‌است.
• تپه شادی: شهر بازی زیبا که در طبیعتی زیبا قرار گرفته، در خیابان ناصر دیوان کازرونی واقع شده‌است.

و ...

نگارخانه

• Seyyed hoseyn kazerun1.jpg

  ضریح امامزاده سید حسین

• Seydoseyn DR mikaeli.jpg

  مناظر اطراف سیدحسین

• Drmikaelisedoseyn.jpg

  مناظر اطراف سیدحسین

• Drmikaelikazeroon.jpg

  چشمه سر آب اردشیر

• Parishan.jpg

  دریاچه پریشان

• Shapur cave.JPG

  غار شاپور

• Nazar garden.jpg

  باغ نظر

• Rock relief Sar Mashhad.jpg

  کتیبه کرتیر در سرمشهد

• Bishapur (Iran) Sassanid Period 2.jpg

  ویرانه‌های بیشاپور

• Abu Eshaq Kazerooni.jpg

  آرامگاه شیخ ابواسحاق کازرونی

• A Davani.jpg

  آرامگاه علامه دوانی

• Dasht Barm.JPG

  دشت برم

• Hoze Elmie Kazerun.JPG

  حوزه علمیه کازرون

• Sassanid text.JPG

  کتیبه اپسای دبیر

• Temple anahita 2.jpg

  معبد آناهیتای بیشاپور

• Doolcheh kazeroon.jpg

  دولچه، از صنایع دستی مردم کازرون

• Narges zar kazeroon.JPG

  نرگس‌زار کازرون

• Amin al-din balyani tomb in kazerun.JPG

  آرامگاه شیخ امین‌الدین بلیانی

• Nasrollah mardani tomb.jpg

  آرامگاه نصرالله مردانی

• Bishapur zan.jpg

  ایوان موزائیک بیشاپور

• شاپور اول.jpg

  شاپور اول در موزه تاریخ فارس

• Cheshme dadin kazeroon.JPG

  چشمه دادین

جستارهای وابسته

• سلمان فارسی
• دریاچه پریشان
• باغ نظر
• شهرستان کازرون
• بیشاپور
• مسجدهای کازرون
• قطب‌الدین کازرونی شیرازی
• علامه دوانی
• علی دوانی
• ناصر دیوان کازرونی
• غار شاپور
• بازار کازرون
• زمین‌لرزه کازرون (۱۳۸۹)

منابع

• [۱]
• نزهة القلوب، المقالة الثالثة، چ لسترانج ص ۱۳۶

الگو:پرجمعیت‌ترین شهرهای استان فارس