قاهره: تفاوت بین نسخه‌ها
از دایره المعارف فرق اسلامی
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = قاهره...» ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''قاهِرِه''' ({{lang-ar|القاهِرَة}} '' {{transl|ar|Al-Qahirah}}'' , [[انگلیسی]]: Cairo کای رُ , ''از ریشهٔ قَهَرَ، به معنای: چیره شده'') پایتخت [[مصر]]<ref>{{یادکرد وب | عنوان = دستور مصر، مادة (185) | ناشر = دستور مصر | نشانی = http://sharek.dostour.eg/2013/topic/general-transitional/ | تاریخ بازدید = 10-11-۲۰13}}</ref> و بزرگترین شهر [[جهان عرب]]، [[خاورمیانه]] و [[آفریقا]] است.<ref>{{یادکرد وب | عنوان = اوروک لینک | ناشر = اوروک لینک | نشانی = http://www.uruklink.net/iraqnews/ereport16.htm | تاریخ بازدید = 10-11-۲۰13}}</ref> این شهر در بخش شمال شرقی مصر در نزدیکی [[دلتای نیل]] جای دارد، [[رود نیل]] از میانش می‌گذرد و [[دریای مدیترانه]] در ۱۶۵ [[کیلومتر مربع|ک. م]] شمال آن می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان = Press Release Distribution | ناشر = | نشانی = http://www.prlog.org/10332580-cairo-alqahira-is-egypts-capital-and-the-largest-city-in-the-middle-east-and-africa.html | تاریخ بازدید = ۱۱-۱۱-۲۰۱۳}}</ref> | '''قاهِرِه''' ({{lang-ar|القاهِرَة}} '' {{transl|ar|Al-Qahirah}}'' , [[انگلیسی]]: Cairo کای رُ , ''از ریشهٔ قَهَرَ، به معنای: چیره شده'') پایتخت [[مصر]]<ref>{{یادکرد وب | عنوان = دستور مصر، مادة (185) | ناشر = دستور مصر | نشانی = http://sharek.dostour.eg/2013/topic/general-transitional/ | تاریخ بازدید = 10-11-۲۰13}}</ref> و بزرگترین شهر [[جهان عرب]]، [[خاورمیانه]] و [[آفریقا]] است.<ref>{{یادکرد وب | عنوان = اوروک لینک | ناشر = اوروک لینک | نشانی = http://www.uruklink.net/iraqnews/ereport16.htm | تاریخ بازدید = 10-11-۲۰13}}</ref> این شهر در بخش شمال شرقی مصر در نزدیکی [[دلتای نیل]] جای دارد، [[رود نیل]] از میانش می‌گذرد و [[دریای مدیترانه]] در ۱۶۵ [[کیلومتر مربع|ک. م]] شمال آن می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان = Press Release Distribution | ناشر = | نشانی = http://www.prlog.org/10332580-cairo-alqahira-is-egypts-capital-and-the-largest-city-in-the-middle-east-and-africa.html | تاریخ بازدید = ۱۱-۱۱-۲۰۱۳}}</ref> | ||
[[قاهره بزرگ|کلان شهر قاهره]] با ۱۴٬۴۵۰٬۰۰۰ نفر و ۸۶٬۳۶۹ [[کیلومتر مربع|ک. م]] مساحت، شانزدهمین شهر پرجمعیّت جهان است. | [[قاهره بزرگ|کلان شهر قاهره]] با ۱۴٬۴۵۰٬۰۰۰ نفر و ۸۶٬۳۶۹ [[کیلومتر مربع|ک. م]] مساحت، شانزدهمین شهر پرجمعیّت جهان است. | ||
| سطر ۷۹: | سطر ۵: | ||
در حال حاضر این شهر یک پایتخت ملی با طراوت و پر رفت‌وآمد است و به ازای هر مایل مربع یکی از بیشترین تراکم‌های جمعیتی دنیا را دارد. با وجود اینکه شهر در تنازع با تأثیرات منفی اجتماعی و محیطی تراکم جمعیت است ولی همچنان به عنوان مرکز اصلی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مصر و نخستین مقصد برای گردشگران باقی‌مانده‌است. | در حال حاضر این شهر یک پایتخت ملی با طراوت و پر رفت‌وآمد است و به ازای هر مایل مربع یکی از بیشترین تراکم‌های جمعیتی دنیا را دارد. با وجود اینکه شهر در تنازع با تأثیرات منفی اجتماعی و محیطی تراکم جمعیت است ولی همچنان به عنوان مرکز اصلی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مصر و نخستین مقصد برای گردشگران باقی‌مانده‌است. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== ریشهٔ نام و نخستین آبادانی === | === ریشهٔ نام و نخستین آبادانی === | ||
| − | |||
اولین سکونتگاه در منطقهٔ قاهره، [[فسطاط|فُسطاط]] بود که آن اولین پایتخت [[مصر]] پس از اسلام است. این شهر در سال [[۲۰ (قمری)|بیستم ق]] ([[۶۴۱ (میلادی)|۶۴۱ م]]) با تلاش فاتح مصر از سوی مسلمانان، [[عمرو بن عاص]] | اولین سکونتگاه در منطقهٔ قاهره، [[فسطاط|فُسطاط]] بود که آن اولین پایتخت [[مصر]] پس از اسلام است. این شهر در سال [[۲۰ (قمری)|بیستم ق]] ([[۶۴۱ (میلادی)|۶۴۱ م]]) با تلاش فاتح مصر از سوی مسلمانان، [[عمرو بن عاص]] | ||
ساخته شد که [[مسجد]]، [[بازار]] و بناهای دفاعی مهمترین بخش‌های آن به شمار می‌رفت. مسجد آن هنوز پابرجاست و [[مسجد عمرو عاص]] نامیده می‌شود. این مسجد را نخستین مسجد در [[آفریقا|قارهٔ آفریفا]] می‌دانند. [[فسطاط]] دارای [[کاروان|ارتباط بازرگانی]] (کاروان‌ها) و فرهنگی با سراسر [[جهان اسلام]] بود و یکی از [[امصار]] شمرده می‌شد، از سوی آن فتوحات بعدی مسلمانان در [[مغرب اسلامی|افریقیه]] ادامه یافت و در دورهٔ فرمانروایان بعدی گسترش پیدا کرد. | ساخته شد که [[مسجد]]، [[بازار]] و بناهای دفاعی مهمترین بخش‌های آن به شمار می‌رفت. مسجد آن هنوز پابرجاست و [[مسجد عمرو عاص]] نامیده می‌شود. این مسجد را نخستین مسجد در [[آفریقا|قارهٔ آفریفا]] می‌دانند. [[فسطاط]] دارای [[کاروان|ارتباط بازرگانی]] (کاروان‌ها) و فرهنگی با سراسر [[جهان اسلام]] بود و یکی از [[امصار]] شمرده می‌شد، از سوی آن فتوحات بعدی مسلمانان در [[مغرب اسلامی|افریقیه]] ادامه یافت و در دورهٔ فرمانروایان بعدی گسترش پیدا کرد. | ||
| سطر ۹۶: | سطر ۱۷: | ||
{{گفتاورد|در وقتی که [[المعز لدین الله]] بیامد در مصر سپاهسالاری از آن خلیفه بغداد بود پیش معز آمد به طاعت و معز با لشکر بدان موضع که امروز قاهره است فرود آمد و آن لشکرگاه را ''قاهره'' نام نهادند آنچه آن لشکر آن جا را ''قهر'' کرد [فتح کرد] و فرمان داد تا هیچ کس از لشکر وی به شهر در نرود و به خانه کسی فرو نیاید، و بر آن دشت مصری بنا فرمود و حاشیت خود را فرمود تا هرکس سرایی و بنایی بیناد افکند و آن شهری شد که نظیر آن کم باشد|سفرنامه، بخش صفت قاهره|<ref>http://ganjoor.net/naserkhosro/safarname/sh44/</ref>}} | {{گفتاورد|در وقتی که [[المعز لدین الله]] بیامد در مصر سپاهسالاری از آن خلیفه بغداد بود پیش معز آمد به طاعت و معز با لشکر بدان موضع که امروز قاهره است فرود آمد و آن لشکرگاه را ''قاهره'' نام نهادند آنچه آن لشکر آن جا را ''قهر'' کرد [فتح کرد] و فرمان داد تا هیچ کس از لشکر وی به شهر در نرود و به خانه کسی فرو نیاید، و بر آن دشت مصری بنا فرمود و حاشیت خود را فرمود تا هرکس سرایی و بنایی بیناد افکند و آن شهری شد که نظیر آن کم باشد|سفرنامه، بخش صفت قاهره|<ref>http://ganjoor.net/naserkhosro/safarname/sh44/</ref>}} | ||
او همچنین [[نیشابور]] [[سده ۱۰ (میلادی)|سدهٔ ۱۰ م]] را تنها شهری را می‌دانست که می‌توانست برابر با قاهره باشد. | او همچنین [[نیشابور]] [[سده ۱۰ (میلادی)|سدهٔ ۱۰ م]] را تنها شهری را می‌دانست که می‌توانست برابر با قاهره باشد. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== جغرافیا == | == جغرافیا == | ||
قاهره در شمال مصر که با نام [[مصر سفلی]] شناخته می‌شود، در ۱۶۵ کیلومتری جنوب [[دریای مدیترانه]] و ۱۲۰ کیلومتری غرب [[خلیج سوئز|خلیج]] و [[آبراه سوئز]] قرار دارد.<ref>{{cite web|url=http://www.wolframalpha.com/input/?i=cairo+to+suez|work=WolframAlpha |publisher=Wolfram Research |accessdate=10 September 2009 |title=Cairo to Suez}}</ref> شهر در طول [[رود نیل]] کشیده‌شده‌است، بلافاصله در جنوب نقطه‌ای که رود دره محدود به صحرا و شاخه‌های آن را به درون ناحیه پست [[دلتای نیل]] ترک می‌کند. هرچند [[کلانشهر قاهره]] از نیل به تمام جهات گسترده‌شده، شهر قاهره تنها کرانه شرقی رود و دو جزیره میان آن در مساحتی برابر با ۴۵۳ کیلومتر مربع را شامل می‌شود.<ref>{{cite web|url=http://www.cairo.gov.eg/C17/C8/Cairo%20Maps/default.aspx|publisher=Cairo Governorate|accessdate=10 September 2009|title=Cairo Maps}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref><ref name="citypop">{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/Egypt.html |publisher=City Population |last=Brinkhoff |first=Thomas |accessdate=12 September 2009 |title=Egypt: Governorates & Cities}}</ref> | قاهره در شمال مصر که با نام [[مصر سفلی]] شناخته می‌شود، در ۱۶۵ کیلومتری جنوب [[دریای مدیترانه]] و ۱۲۰ کیلومتری غرب [[خلیج سوئز|خلیج]] و [[آبراه سوئز]] قرار دارد.<ref>{{cite web|url=http://www.wolframalpha.com/input/?i=cairo+to+suez|work=WolframAlpha |publisher=Wolfram Research |accessdate=10 September 2009 |title=Cairo to Suez}}</ref> شهر در طول [[رود نیل]] کشیده‌شده‌است، بلافاصله در جنوب نقطه‌ای که رود دره محدود به صحرا و شاخه‌های آن را به درون ناحیه پست [[دلتای نیل]] ترک می‌کند. هرچند [[کلانشهر قاهره]] از نیل به تمام جهات گسترده‌شده، شهر قاهره تنها کرانه شرقی رود و دو جزیره میان آن در مساحتی برابر با ۴۵۳ کیلومتر مربع را شامل می‌شود.<ref>{{cite web|url=http://www.cairo.gov.eg/C17/C8/Cairo%20Maps/default.aspx|publisher=Cairo Governorate|accessdate=10 September 2009|title=Cairo Maps}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref><ref name="citypop">{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/Egypt.html |publisher=City Population |last=Brinkhoff |first=Thomas |accessdate=12 September 2009 |title=Egypt: Governorates & Cities}}</ref> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| سطر ۱۸۶: | سطر ۲۹: | ||
{{شهرهای مهم دوران طلایی اسلام}} | {{شهرهای مهم دوران طلایی اسلام}} | ||
{{فهرست شهرهای مصر}} | {{فهرست شهرهای مصر}} | ||
| − | |||
| − | |||
[[رده:قاهره|*]] | [[رده:قاهره|*]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۴:۱۲
قاهِرِه (الگو:Lang-ar الگو:Transl , انگلیسی: Cairo کای رُ , از ریشهٔ قَهَرَ، به معنای: چیره شده) پایتخت مصر[۱] و بزرگترین شهر جهان عرب، خاورمیانه و آفریقا است.[۲] این شهر در بخش شمال شرقی مصر در نزدیکی دلتای نیل جای دارد، رود نیل از میانش می‌گذرد و دریای مدیترانه در ۱۶۵ ک. م شمال آن می‌باشد.[۳] کلان شهر قاهره با ۱۴٬۴۵۰٬۰۰۰ نفر و ۸۶٬۳۶۹ ک. م مساحت، شانزدهمین شهر پرجمعیّت جهان است.
قاهره در سال ۹۶۹ م (۳۵۸ ق ۳۴۷ ش) ساخته شد. در طول تاریخ پایتخت خاندان‌های بزرگ مصر بوده است و از مهمترین مراکز تمدن اسلامی در سده‌های میانه بوده است و در سدهٔ ۱۰ م جز نیشابور و بغداد همتایی در جهان اسلام نداشت؛ از این رو، امروزه غنی از مسجدهای تاریخی (که بدین سبب به شهرِ هزار منار مشهور است)، موزه‌های مصر باستان و تاریخ اسلامی، کتابخانه‌ها و مؤسسات نشر است و مرکز گسترش فکری اسلامی و عربی شمرده می‌شود. این شهر همچنین دارای قدیمیترین و بزرگترین صنعت فیلم سازی و موسیقی در جهان عرب استر.[۴] به سبب دانشگاه الازهر، که به عنوان یک مدرسه در سال ۹۷۰ م ساخته شد، دومین بنیاد کهنِ آموزشی عالی در جهان به شمار می‌رود.
در حال حاضر این شهر یک پایتخت ملی با طراوت و پر رفت‌وآمد است و به ازای هر مایل مربع یکی از بیشترین تراکم‌های جمعیتی دنیا را دارد. با وجود اینکه شهر در تنازع با تأثیرات منفی اجتماعی و محیطی تراکم جمعیت است ولی همچنان به عنوان مرکز اصلی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مصر و نخستین مقصد برای گردشگران باقی‌مانده‌است.
ریشهٔ نام و نخستین آبادانی[ویرایش]
اولین سکونتگاه در منطقهٔ قاهره، فُسطاط بود که آن اولین پایتخت مصر پس از اسلام است. این شهر در سال بیستم ق (۶۴۱ م) با تلاش فاتح مصر از سوی مسلمانان، عمرو بن عاص ساخته شد که مسجد، بازار و بناهای دفاعی مهمترین بخش‌های آن به شمار می‌رفت. مسجد آن هنوز پابرجاست و مسجد عمرو عاص نامیده می‌شود. این مسجد را نخستین مسجد در قارهٔ آفریفا می‌دانند. فسطاط دارای ارتباط بازرگانی (کاروان‌ها) و فرهنگی با سراسر جهان اسلام بود و یکی از امصار شمرده می‌شد، از سوی آن فتوحات بعدی مسلمانان در افریقیه ادامه یافت و در دورهٔ فرمانروایان بعدی گسترش پیدا کرد.
قاهره در سده‌های میانه[ویرایش]
در سال ۹۶۹ (میلادی) جوهر صقلی شهری نو را در شمال فسطاط در سه سال بنیان نهاد که آن را المنصوریة نامید. سپس خلیفهٔ فاطمی، المعز لدین‌الله در ۷ رمضان ۳۶۱ (=۱۱ ژوئن ۹۷۲ م)درون آن جای گرفت و آن را پایتخت خلافت فاطمیان قرار داد و آن را القاهِرَة (al-Qahirah)، به معنی شهری که بر آن قاهر/چیره شده، نامید. او در قصری که جوهر بنا نهاده بود، جای گرفت و در روز دوم رسماً خلافت خود را اعلام کرد. از آن تاریخ، پیروی قاهره از بغداد (خلافت عباسیان) بریده شد.
دوران فاطمیان، درخشان ترین دورهٔ تاریخ قاهره و مصر در سده‌های میانه بوده است. مساحت آن را نزدیک به ۳۴۰ فدان گفته‌اند و دیوارهای آجری شهر را در بر می گرفته‌اند. دانشگاه الازهر، به عنوان یک مدرسه در کنار مسجد الازهر در سال ۹۷۰ م ساخته شد، که دومین بنیاد کهنِ آموزش عالی در جهان به شمار می‌رود که همچنان پویایی دارد. همچنین، دروازه‌های بزرگی در قاهره در دوره فاطمی ساخته شد که مشهوترین آن‌ها زویلة، نصر و فتوح نام داشت.
ناصر خسرو از بزرگان سدهٔ دهم میلادی، که خود سه یا شش سال در پایتخت فاطمیان، قاهره، در دوران المستنصر بالله اقامت داشت؛ در سفرنامهٔ خود نوشت: الگو:گفتاورد او همچنین نیشابور سدهٔ ۱۰ م را تنها شهری را می‌دانست که می‌توانست برابر با قاهره باشد.
جغرافیا[ویرایش]
قاهره در شمال مصر که با نام مصر سفلی شناخته می‌شود، در ۱۶۵ کیلومتری جنوب دریای مدیترانه و ۱۲۰ کیلومتری غرب خلیج و آبراه سوئز قرار دارد.[۵] شهر در طول رود نیل کشیده‌شده‌است، بلافاصله در جنوب نقطه‌ای که رود دره محدود به صحرا و شاخه‌های آن را به درون ناحیه پست دلتای نیل ترک می‌کند. هرچند کلانشهر قاهره از نیل به تمام جهات گسترده‌شده، شهر قاهره تنها کرانه شرقی رود و دو جزیره میان آن در مساحتی برابر با ۴۵۳ کیلومتر مربع را شامل می‌شود.[۶][۷]
منابع[ویرایش]
الگو:ویکی‌سفر الگو:ویکی‌انبار-رده الگو:پانویس الگو:محله‌های قاهره الگو:پایتخت‌های آفریقا الگو:شهرهای مهم دوران طلایی اسلام
الگو:فهرست شهرهای مصر