عجزمندیه

از صوفیه نورسیه.

فرقه عجزمندیه در واقع یکی از شاخه های انشعابی طریقت نورجو است. نورجوها بعداز مرگ بدیع الزمان سعید نورسی رهبر این طریقت در سال 1960 میلادی تا به حال به صورت متفق القول پیر یا شیخ جدیدی را به رهبری برنگزیده اند. لکن با پیدایش عجزمندیه و تفسیر خاص رهبر آن به نام شیخ حاجی مسلم گوندوز از کتب برجا مانده از نورسی به ویژه رساله نور شاخه ای از این طریقت جدا شد. گوندوز معتقد است که اینک دوره سازماندهی و تشکیلات سازی طریقت نورجو خاتمه یافته است و باید نظام شریعت به اجرا درآید. افکار شدیداً افراطی این گرایش باعث شد که سایر تیره های این طریقت آن را در ظاهر هم که شده، طرد کنند. گرایش عجزمندیه به اعتقاد جناح های غیردینی و چپ گرای ترکیه بازوی اجرایی و خشن « نورجوها» محسوب می شود و در میان اقشار کم درآمد این فرقه نفوذ قابل توجهی دارد. این حرکت ارتدوکس یا افراطی (به رغم روشنفکران سکولار)، از آغاز سیر صعودی داشت و شدیداً مایه نگرانی مخالفین گردیده بود. این حـرکت که زمانی تنهـا در الازیق بـرای خود درگاه و خـانقـاه داشت، پس از مـدتی علاوه بر این شهر، در شهرهای مالاتیا، ارزروم، دیاربکر، بورسا، اسکی شهیر و استانبول خانقاه ها و پیروان زیادی را به سوی خود جلب کرد. خانقاه مرکزی این فرقه در شهر الازیق است.

این فرقه بنابر آنچه رهبرشان بیان کرده نام خود را از مجموعه آثار سعید نورسی گرفته است. او می گوید: عجزمندی یک اسم خاص مثل حسن و حسین است. و معنای آن این است که انسان با همه غرور و نخوت عجز و ناتوانی خود را در مقابل پروردگار عالمیان مشاهده می کند و آن گاه عجزمند می شود.

شیوخ این فرقه عبا و عمامه سیاه می پوشند. بنابه قول شیخ گوندوز هدف فرقه عجزمندیه احیای الفبای عربی به عنوان الفبای قرآن است. همچنین احیای پوشش اسلامی مناسب چه برای زنان و چه برای مردان. این گروه با سیاسی کاری فرقه خود مخالف هستند و از خود علاقه ای برای شرکت در ارگان هایی مثل مجلس و شهرداری نشان نمی دهند. فرقه عجزمندیه رهایی مسلمانان از دست سیاسیون را واجب می دانند ولی چارچوب خاصی برای رسیدن به این هدف در اختیار ندارند. رهبر این فرقه در مورد مذاهب چهارگانه اهل سنت و تشیع می گوید: «آن ها در اصول متحـد هستند ولی در فـروع نظیر نحـوه وضـو گرفتن با هـم اختـلاف دارند. به همین علت ما در صورت لزوم در پشت سر امام جماعت شافعی هم نماز خواهیم خواند...، با علویون زمینه ای برای بروز اختلافات وجود ندارد و با ایشان از دیدگاه تساهل برخورد می نمائیم در زمینه مسائل اعتقادی با ایشان بایستی به صورت برادرانه و عالمانه مذاکره و بحث بنماییم».