تَختَجی

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

(یا: حطّابون)

نام ایرانی ان شیعه در آناطولی (آناطولی: شبه جزیره ای در آسیای صغیر که قسمت اعظم ترکیه را تشکیل می دهد. این نام گاه بر مطلق آسیای صغیر اطلاق می شود. [۱]

احتمال دارد حطّابون ترجمه و تفسیر تَختَجی (تخته چی = هیزم فروش) بوده و برای ایشان عَلمَ نباشد.

دائرة المعارف الاسلامیة ایشان را از صوفیه بکتاشیه برشمرده است. [۲]

دائرة المعارف الاسلامیة می نویسد: « تَختَجی گروهی از ایرانی تبار های صوفی مسلک هستند که گرایشات شیعی داشته و در منطقة ترکیه ساکن بوده اند. قرابت این گروه که از قزلباش محسوب می شدند با صفویة ایران، حضور ایشان در محدوده حکومتی عثمانی را جالب توجه می سازد. مخصوصاً که این گروه مستقل از حکام تُرک زندگی کرده و با ایرانی ان میثاق محکم داشته اند. ایشان در تابستان به کوه ها رفته و در زمستان ها کنار ساحل دریا، بساط می گسترانده اند. مورّخین آداب ایشان را تا حدودی شبیه به عادات مسیحیان ذکر کرده اند. امّا اسم هایی که در نزد ایشان محبوب است را اسامی شیعه به خصوص علی و اسماعیل دانسته اند.

این گروه بیشتر دامداری، کشاورزی و هیزم فروشی می کرده اند، و تَختَجی که معرب تخته چی است، به واسطه هیزم شکنی آنان، بر ایشان اطلاق گردیده است. حطّاب ترجمه ای عربی از لغت تخته چی است». [۳]

شریف یحیی الامین نام ایشان را تَختَجیه ضبط کرده و ایشان را از غلاة آناتولی معرفی می کند. [۴]

پانویس

  1. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا / المنجد فی الاعلام، ذیل همین ماده
  2. دائرة المعارف الاسلامیة، ج4، ص37 و ج5، ص5
  3. دائرة المعارف الاسلامیة، ج5، ص5
  4. فرهنگ نامه فرقه های اسلامی، شریف یحیی الامین، ص93