در حال ویرایش بیرجند

پرش به: ناوبری، جستجو

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی متن شما
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{جعبه شهر ایران
 +
|نام‌رسمی=بیرجند
 +
|روی‌نقشه=آری
 +
|عرض‌جغرافیایی=۳۲٫۸۷
 +
|طول‌جغرافیایی=۵۹٫۲۱
 +
|تصویر= Birjan-logo.jpg
 +
|اندازه‌تصویر=۲۵۰
 +
|برچسب‌تصویر= قلعه تاریخی بیرجند
 +
|استان=خراسان جنوبی
 +
|شهرستان=بیرجند
 +
|بخش=[[بخش مرکزی (شهرستان بیرجند)|مرکزی]]
 +
|نام‌محلی=
 +
|نام‌های‌دیگر=
 +
|جمعیت = ۱۷۸٫۰۲۰<ref name="آمار90">{{یادکرد وب|نشانی = http://www.amar.org.ir/Portals/0/sarshomari90/Files/ABADY-90/os29.xls|عنوان = تعداد جمعیت و خانوار تا سطح آبادی براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰، استان خراسان جنوبی| ناشر = مرکز آمار ایران|تاریخ بازدید = ۲۸ مارس ۲۰۱۴}}</ref>
 +
|رشدجمعیت=۲٪
 +
|تراکم‌جمعیت=۳۶۹۷
 +
|زبان=[[فارسی]]
 +
|لهجه=بیرجندی
 +
|مذهب=[[شیعه]]، [[سنی]]
 +
|مساحت=۴۲٫۷ کیلومتر مربع
 +
|ارتفاع= ۱۴۹۱ متر<ref name="هواشناسی">[http://www.chaharmahalmet.ir/iranarchive.asp آرشیو هواشناسی شهرهای ایران در وب‌گاه ادارهٔ هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری]</ref>
 +
|میانگین‌دما=۱۶٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد<ref name="هواشناسی"/>
 +
|میانگین‌بارش‌سالانه=۱۷۱ میلی‌متر<ref name="هواشناسی"/>
 +
|میانگین رطوبت هوا= ۵۳ درصد<ref name="هواشناسی"/>
 +
|شمارروزهای‌یخبندان=۴۸ روز<ref>[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=90804&refer=&units=metric Weatherbase: Historical Weather for Birjand, Iran<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
 +
|شهردار=عباسعلی مدیح
 +
|ره‌آورد=زعفران، زرشک، عناب، قالی و فرش دستباف
 +
|پیش‌شماره=۰۵۶
 +
|وب‌گاه=[http://www.birjand.ir شهرداری بیرجند]
 +
|جمله‌خوشامد=
 +
|پانویس=
 +
}}
 
'''بیرجَند''' {{تلفظ|Birjand.ogg}} مرکز [[استان خراسان جنوبی]] و مرکز [[شهرستان بیرجند]] در شرق [[ایران]] است. این شهر در سال ۱۳۹۰، تعداد ۱۷۸٫۰۲۰ نفر جمعیت داشته<ref name="آمار90"/> و چهل و نهمین شهر ایران بوده‌است.
 
'''بیرجَند''' {{تلفظ|Birjand.ogg}} مرکز [[استان خراسان جنوبی]] و مرکز [[شهرستان بیرجند]] در شرق [[ایران]] است. این شهر در سال ۱۳۹۰، تعداد ۱۷۸٫۰۲۰ نفر جمعیت داشته<ref name="آمار90"/> و چهل و نهمین شهر ایران بوده‌است.
  
سطر ۳۰: سطر ۶۲:
  
 
=== قاجاریه ===
 
=== قاجاریه ===
 +
[[پرونده:Birjand'scatidel.jpg|بندانگشتی|250px|تصویر ارگ بیرجند برگرفته از کتاب [[ایران در آستانه مشروطیت]]]]
 
در سال [[۱۲۵۴]] خورشیدی، [[مک گرگور]] درباره شهر بیرجند مطالبی نوشته و شمار خانه‌های شهر را سه هزار باب ذکر کرده‌است. در سال [[۱۲۷۳]] خورشیدی، [[ادوارد ییت]] گزارشی درباره تجارت بیرجند از طریق [[بندرعباس]] و نیز جمعیت ۰۰۰ ۲۵ نفری آن داده‌است.
 
در سال [[۱۲۵۴]] خورشیدی، [[مک گرگور]] درباره شهر بیرجند مطالبی نوشته و شمار خانه‌های شهر را سه هزار باب ذکر کرده‌است. در سال [[۱۲۷۳]] خورشیدی، [[ادوارد ییت]] گزارشی درباره تجارت بیرجند از طریق [[بندرعباس]] و نیز جمعیت ۰۰۰ ۲۵ نفری آن داده‌است.
  
سطر ۳۷: سطر ۷۰:
  
 
در دوره [[قاجاریه]] به سبب کمبود آب، شهر بیرجند به کندی توسعه می‌یافت ولی همچنان مرکز ناحیه بود.
 
در دوره [[قاجاریه]] به سبب کمبود آب، شهر بیرجند به کندی توسعه می‌یافت ولی همچنان مرکز ناحیه بود.
 +
 +
==== کنسولگری‌ها ====
 +
در آغاز سدهٔ نوزدهم و پس از جنگ ایران در [[هرات]]، و نقش پشتیبانی که بیرجند در این جنگ داشت، [[انگلستان]] جهت حفظ منافع و مستعمرات خود در [[شبه قاره هند]] و توسعه نفوذ خود در [[افغانستان]]، در سال [[۱۸۹۴]] میلادی ([[۱۲۷۳]] خورشیدی)، اقدام به تاسیس کنسولگری در بیرجند نمود. به تبع ایجاد این کنسولگری، دولت [[روسیه]] تزاری نیز کنسولگری خود را در بیرجند تاسیس نمود.<ref name="بیرجندسیتی"/>
 +
 +
به تدریج با شروع [[جنگ جهانی اول]] و [[جنگ جهانی دوم|دوم]] و نیز وقوع [[انقلاب روسیه]]، رقابت سیاسی بین انگلستان و روسیه در ایران کاهش یافته و در نتیجه کنسوگری‌های دو کشور تعطیل گشتند.
 +
 +
==== مدرسه شوکتیه ====
 +
{{نوشتار اصلی|مدرسه شوکتیه}}
 +
[[پرونده:BirjandShokatiyeSchool.jpg|بندانگشتی|250px|کتیبه بالای صحن مدرسه شوکتیه]]
 +
این مدرسه توسط [[محمدابراهیم خان علم]]، در سال [[۱۲۸۴]] شمسی در محل خیابان خاکی قدیم ایجاد شده و فعالیت خود را با حضور ۷ معلم اتریشی و تعدادی مترجم ایرانی و آموزش ۴۰ دانش آموز آغاز نمود. لازم به ذکر است این مدرسه پس از [[دارالفنون]] تهران و [[رشدیه]] تبریز، سومین مدرسه آموزش به سبک جدید در ایران است.
 +
 +
==== بانک شاهنشاهی ====
 +
در زمان حکومت قاجاریه و متعاقب اقدام انگلستان در تاسیس [[بانک شاهنشاهی]] در ایران، در سال [[۱۹۱۳]] میلادی ([[۱۲۹۲]] شمسی)، شعبه این بانک در بیرجند به ریاست یک انگلیسی به نام اف. هیل تاسیس شده و فعالیت خود را آغاز نمود.<ref name="بیرجندسیتی"/>
 +
 +
==== سینما ====
 +
اولین سینمای بیرجند در اواخر دوران [[قاجاریه]] و در سال [[۱۲۹۲]] شمسی، با پخش فیلمهای صامت، فعالیت خود را آغاز نمود. این سینما که توسط محمدرضا صمصام الدوله، حاکم وقت [[زابل]] ساخته شده بود، از برق کارخانه‌ای بنام "مارشال" استفاده می‌نمود.<ref name="شهرداری بیرجند">[http://birjand.ir/info/Avalin.aspx پایگاه اطلاع رسانی شهرداری بیرجند]</ref>
 +
اکنون نیز بیرجند دو سینما به نام‌های سینما فردوسی و سینما بهمن دارد.
 +
 +
=== پهلوی ===
 +
در سالهای نخستین دوران [[پهلوی]]، شهر به مرکز عمده نظامی تبدیل شد. لوله کشی آب در [[۱۳۰۲]] خورشیدی - که اولین لوله کشی شهری در ایران به حساب می‌آمد - و تغییر مسیر رود بیرجند دو عامل مهم در تحول شهر بود. در [[۱۳۱۰]] خورشیدی به نوشته [[روزنامه کیهان]] به سبب فراوانی آب قنات در شهر، بر جمعیت آن هنگام کم آبی افزوده می‌شد.
 +
 +
به علت اهمیت [[راهبردی]] شهر بیرجند در شرق ایران، در سال [[۱۳۱۲]] خورشیدی، [[فرودگاه]] شهر بیرجند - سومین فرودگاه کشور پس از [[قلعه مرغی]] و [[بوشهر]] - مورد بهره‌برداری قرار گرفت.<ref name="وزارت راه و ترابری"/>
 +
 +
در سالهای پس از [[۱۳۲۰]] شمسی، توسعه شهر سرعت یافت و در [[جنگ جهانی دوم]] [[متفقین]]، شاهراه [[مشهد]] - [[زاهدان]] را ساختند که به صورت یکی از شاهرگ‌های ارتباطی [[متفقین]] - که با راه آهن ایران رقابت می‌کرد - درآمد.<ref name="دانشنامه جهان اسلام"/>
 +
 +
==== بنگاه خیریه آبلوله ====
 +
{{نوشتار اصلی|بنگاه آبلوله بیرجند}}
 +
بنگاه مستقل خیریه آب و لوله بیرجند در سال [[۱۳۰۲]] شمسی، به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران توسط عده‌ای از افراد خیر و نیکوکار شهر بیرجند و همکاری [[محمدابراهیم خان علم]] تاسیس شد. این بنگاه به منظور تامین آب قابل شرب برای اهالی بیرجند، اقدام به خرید لوله‌های چدنی انتقال آب از [[هندوستان]] و نیز انتقال لوله‌های باقیمانده از [[جنگ جهانی اول]] در کمپ نیروهای انگلیسی در [[سفیدآبه]]، و مالکیت آب و اراضی قنات دشت علی‌آباد بیرجند نمود.<ref name="شهرداری بیرجند"/>
 +
 +
==== هنگ ژاندارمری ====
 +
در سال [[۱۳۰۷]]، هنگ ژاندارمری بیرجند تاسیس شد. این هنگ دارای ۹ گروهان، [[گناباد]]، [[فردوس]]، [[طبس]]، شاهرخت، [[گزیک]]، بندان، حسین‌آباد رزاق زاده و گروهان مرکزی بیرجند بود. وظیفه مرزبانی نیز به عهده این هنگ بوده‌است. این هنگ تا زمان ادغام در [[نیروی انتظامی]]، مشغول فعالیت بود.
 +
 +
==== تیپ ارتش ====
 +
[[پرونده:Padegan04birjand.jpg|بندانگشتی|300px|پادگان ۰۴ ارتش در بیرجند]]
 +
در سالهای نخستین دوره پهلوی و متعاقب تاسیس ارتش نوین در ایران، تیپ ارتش در بیرجند مستقر شده و اقدام به تاسیس [[پادگان]] در شهر بیرجند نمود. این پادگان که امروزه به نام پادگان آموزشی ۰۴ نامیده می‌شود، از بدو تاسیس تا کنون، آموزش سربازان وظیفه را برعهده دارد.<ref name="بیرجندسیتی"/>
 +
 +
==== شهرداری ====
 +
در سال [[۱۳۱۰]]، شهرداری بیرجند تحت عنوان بلدیه بیرجند در کنار [[آرامگاه حکیم نزاری]] افتتاح و با ۱۲ کارمند، فعالیت خود را آغاز نمود. اولین شهردار بیرجند، آقای افشار بود که به مدت ۶ سال سمت ریاست شهرداری را بر عهده داشت.<ref name="autogenerated4">[http://birjand.ir/info/ShahrdaryHis.aspx پایگاه اطلاع رسانی شهرداری بیرجند]</ref>
 +
 +
==== فرودگاه ====
 +
در سال ۱۳۱۲ به جهت موقعیت سیاسی و نظامی شهر بیرجند و شرق کشور، فرودگاه بیرجند در زمینی به مساحت ۱۵۰ هکتار در شمال شهر ایجاد گردید.<ref name="وزارت راه و ترابری"/>
 +
 +
==== گمرک ====
 +
در سال [[۱۳۱۷]]، به منظور سهولت در حمل و نقل و صادرات و واردات کالا به [[شبه قاره هند]] و [[افغانستان]]، اداره گمرک بیرجند تاسیس و با دو واحد گمرکی [[درح]] و [[گزیک]] فعالیت خود را آغاز نمود.<ref name="بیرجندسیتی"/>
 +
 +
==== بیمارستان امام رضا ====
 +
در سال [[۱۳۲۷]] در یکی از اراضی و موقوفات متعلق به خاندان علم، معروف به باغ اناری، بیمارستان امام رضا تاسیس گردید. این بیمارستان علاوه بر پذیرش بیماران [[شهرستان بیرجند]]، نسبت به پذیرش سایر بیماران شهرستان‌های جنوبی [[استان خراسان]] اقدام می‌نمود.<ref name="autogenerated3">[http://www.birjandcity.com/Negin/html/fasl7.htm#loole پایگاه اطلاع رسانی شهر بیرجند]</ref>
 +
 +
==== دانشگاه ====
 +
در سال [[۱۳۵۴]] شمسی، با پیگیری [[دکتر محمدحسن گنجی]]، در مجموعه موقوفات علم، موسسه آموزش عالی بیرجند تأسیس و در سال [[۱۳۵۶]] شمسی با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در رشته‌های ریاضی، فیزیک و شیمی، کار خود را آغاز کرد و اکنون به نام رسمی [[دانشگاه بیرجند]] شناخته می‌شود.<ref name="دانشگاه بیرجند">[http://birjand.ac.ir/about.aspx پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه بیرجند]</ref>
 +
[[پرونده:Aerial_view_of_Birjand_City.jpg|بندانگشتی|350px|تصویر هوایی از شرق شهر بیرجند. از چپ به راست: خیابان پاسداران، عدل، معلم و غفاری]]
 +
 +
=== جمهوری اسلامی ===
 +
پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی توجه بیشتری به بخشهای اداری، آموزشی، صنعتی و کشاورزی مناطق محروم گردید. ایجاد شهرک صنعتی در غرب بیرجند، تاسیس دانشگاههای [[دانشگاه علوم پزشکی بیرجند|علوم پزشکی]]، آزاد، پیام نور، صنعتی و.. ، ارتقا سازمانهای اداری مانند اداره راه و ترابری بیرجند به اداره کل و تحت پوشش قرار دادن کلیه راههای شرق کشور، مهاجرت [[افغان|افغانها]] به سبب اشغال [[افغانستان]] توسط [[شوروی]] و مهاجرت روستاییان، سبب توسعه روزافزون بیرجند گردید، به طوری که پنجمین شهر استان [[خراسان]] گردید.
 +
 +
اکنون بخش شمالی شهر، کارگرنشین با خانه‌های ارزان قیمت است. بخش مرکزی بافت قدیمی دارد و تقریبا تمام بیرجند قبل از قرن چهاردهم را در بر می‌گیرد و اماکن تاریخی شهر مانند [[قلعه بیرجند|قلعه]]، حسینیه‌ها، مساجد تاریخی و آب انبارها در آنجا واقع اند. بخش جنوبی نیز بیش از نیمی از مساحت شهر را شامل می‌شود و قسمت جدید شهر است.<ref name="autogenerated2">[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2437 بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، دانشنامه جهان اسلام]</ref>
 +
 +
==== تأسیس استان خراسان جنوبی ====
 +
در تابستان سال [[۱۳۸۳]] این شهر، پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، مرکز استان تازه تاسیس [[خراسان جنوبی]] گردید.
 +
 +
== گویش بیرجندی ==
 +
{{نوشتار اصلی|گویش بیرجندی}}
 +
[[گویش]] یا [[لهجه]] بیرجندی از [[گویش‌های فارسی]] نو است که مانند گویشهای دیگر به نسبت زبان رسمی کمتر تحول پذیرفته و از اینرو بسیاری از ویژگی‌های [[فارسی کهن]] را نگه داشته‌است. [[محمود رفیعی]] در مقدمه واژه‌نامه گویش بیرجند می‌نویسد که چون بیرجند در نزدیکی کویر و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، در گذر تاریخ کمتر مورد تاخت و تاز و هجوم قرار گرفته و در نتیجه گویش آن نیز دست نخورده باقی مانده‌است.
 +
 +
== آموزش و فرهنگ ==
 +
مراکز علمی و فرهنگی جدید از مدارس [[علمیه]] نشأت گرفته‌اند و در این میان اهمیت [[مدرسه معصومیه]] که سابقهٔ بیش از هزار سال دارد و محل تحصیل اغلب مشاهیر بیرجند بوده قابل ذکر است. هم اکنون در شهرستان بیرجند پنج مدرسه علمیه با ظرفیت ۲۰۰ نفر طلبه و بیش از ۷۰۰ مرکز آموزشی وابسته به آموزش و پرورش به فعالیت مشغولند.
 +
 +
مدارس جدید در [[شهرستان بیرجند]] زودتر از سایر نقاط کشور تأسیس شد. [[مدرسه شوکتیه]] در سال ۱۲۸۴ خورشیدی پس از تأسیس [[دارالفنون]] [[تهران]] و [[رشدیه]] [[تبریز]]، به همت [[امیر شوکت‌الملک]] علم، حکمران وقت در بیرجند تأسیس شد و به دنبال آن، دبیرستان شوکتیه و مدارس [[خضری دشت بیاض]], [[نهبندان]]، [[سربیشه]]، [[خوسف]] و دبستان دخترانه [[شوکتی]] افتتاح گردید.
 +
[[آموزش و پرورش]] بیرجند هم اینک با بیش از ۹۰ سال عمر با برکت بیش از یکصدهزار نفر دانش آموز را تحت تعلیم و تربیت دارد. وجود ۴ اداره مستقل آموزش و پرورش در شهرستان بیرجند با بیش از ۷۰۰۰ نفر پرسنل، مرکز آموزش عالی فرهنگیان، مراکز تعلیم و تربیت، پژوهشکده معلم و... آموزش و پرورش این شهرستان را به قویترین آموزش و پرورش استان خراسان (پس از مشهد) تبدیل کرده بود.
 +
 +
==== آموزش عالی ====
 +
بیرجند به عنوان قطب دانشگاهی شرق کشور از امکانات آموزش عالی خوبی برخوردار است.
 +
در ۱۳۵۴ شمسی، در مجموعه موقوفات علم، موسسه آموزش عالی بیرجند تأسیس شد و در ۱۳۵۶ شمسی با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در رشته‌های ریاضی، فیزیک و شیمی، کار خود را آغاز کرد و اکنون به نام رسمی [[دانشگاه بیرجند]] شناخته می‌شود.<ref name="دانشگاه بیرجند"/>
 +
[[پرونده:دانشکده مهندسی.jpg|بندانگشتی|دانشکده مهندسی دانشگاه بیرجند]]
 +
در حال حاضر ۱۴ هزار [[دانشجو]] در ۱۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی مشغول تحصیل می‌باشند که بالاترین تورم دانشجویی در سطح کشور را به خود اختصاص داده‌است. بدین معنی که به ازای هر ۹ نفر شهروند بیرجندی یک نفر دانشجو وجود دارد. از جمله مراکز آموزش عالی در بیرجند می‌توان از:
 +
* [[دانشگاه بیرجند]]
 +
* [[دانشگاه علوم پزشکی بیرجند]]
 +
* [[دانشگاه صنعتی بیرجند]]
 +
* [[دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند]]
 +
* [[دانشگاه پیام نور بیرجند]]
 +
* [[دانشگاه جامع علمی کاربردی بیرجند]]
 +
* [[مرکز تربیت معلم شهید باهنر]]
 +
* [[مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان]]
 +
* [[مرکز آموزش مدیریت دولتی]]
 +
* [[مرکز آموزش عالی پسران بیرجند]] ([[ابن حسام]])
 +
* [[مرکز آموزش عالی دختران بیرجند]] ([[سپیده کاشانی]])
 +
نام برد.
 +
 +
== جاذبه‌های گردشگری ==
 +
[[پرونده:Akbarieh garden.jpg|بندانگشتی|200px|[[باغ اکبریه]] میراث جهانی یونسکو]]
 +
علاوه بر جاذبه‌های گردشگری موجود در سطح [[شهرستان بیرجند]]، آثار تاریخی و مکانهای تفریحی نیز در داخل در محدوده شهری بیرجند وجود دارد.
 +
 +
=== تاریخی ===
 +
[[پرونده:Band Darreh Birjand Sizdah Be-dar.JPG|بندانگشتی|200px|[[بند دره]] یکی از جاذبه‌های گردشگری بیرجند]]
 +
 +
* [[آب انبار|آب انبارها]]
 +
* [[آرامگاه حکیم نزاری]]
 +
* [[ارگ کلاه فرنگی]]
 +
* [[بند دره]]
 +
* [[بند النگ (چارده)]]
 +
* [[بند عمرشاه]]
 +
* [[عمارت اکبریه]] ([[میراث جهانی یونسکو]])
 +
* [[قلعه بیرجند]]
 +
[[File:Birjand-sadegh.jpg|thumb|نمایی زیبا از شهر بیرجند که رشته کوه‌های باقران، درختان همیشه سبز کاج، ارگ کلاه فرهنگی و  قلعه بیرجندنمایان است]]
 +
* [[کنسولگری انگلیس (بیرجند)|کنسولگری انگلیس (باغ منظریه)]]
 +
* [[مدرسه شوکتیه]]
 +
* [[مدرسه معصومیه]]
 +
* [[مصلی بیرجند]]
 +
* [[یخدان رحیم آباد]]
 +
 +
=== تفریحی ===
 +
* [[آبنمای موزیکال بیرجند|آبنمای موزیکال]]
 +
* [[پارک آزادی بیرجند|پارک آزادی]]
 +
* [[پارک توحید بیرجند|پارک توحید]]
 +
* [[پارک صیادشیرازی]]
 +
* [[موزه بیرجند]]
 +
* [[پارک خانواده]]
 +
* [[آستان مقدسه امامزادگان شهدای باقریه]]
 +
* [[بازارمرکزی بیرجند]]
 +
* [[بندامیرشاه]]
 +
* [[بنددره]]
 +
* [[روستای شوکت‌آباد]]
 +
* [[موزه وقف]]
 +
* [[فلکه دانشگاه آزاد بیرجند]]
 +
[[File:IMAG0287.jpg|thumb|فلکه دانشگاه آزاد بیرجند]]
 +
 +
== آب و هوا ==
 +
{{نمودار آب و هوا|بیرجند
 +
|-۲|۱۱|۳۳
 +
|۰|۱۳|۳۱
 +
|۴|۱۸|۳۸
 +
|۱۰|۲۵|۲۹
 +
|۱۴|۳۰|۸
 +
|۱۸|۳۵|۰٫۵
 +
|۲۰|۳۶|۰٫۱
 +
|۱۷|۳۴|۰٫۱
 +
|۱۲|۳۲|۰٫۳
 +
|۷|۲۶|۲٫۵
 +
|۲|۱۹|۸
 +
|-۱|۱۴|۲۱
 +
|float=left
 +
|منبع=[http://www.irimo.ir/farsi/amar/map/province/khorasan-s.asp سازمان هواشناسی کشور]
 +
}}
 +
 +
آب و هوای بیرجند، نیمه بیابانی بوده و دارای زمستانهای سرد و تابستانهای خشک و گرم است. میزان بارش در این شهر با توجه به آب و هوای آن، کم بوده و بیشترین میزان آن، از آذر تا اردیبهشت رخ می‌دهد که در فصل زمستان اغلب به صورت بارش برف است.
 +
 +
ایستگاه هواشناسی بیرجند در سال ۱۳۳۴ خورشیدی (۱۹۵۵ میلادی) راه‌اندازی گردید.<ref name="سازمان هواشناسی2">[http://www.irimo.ir/farsi/statistics/s7.pdf سازمان هواشناسی کشور، مشخصات ایستگاههای سینوپتیک کشور ]</ref> بر اساس اطلاعات این ایستگاه، میانگین سالیانه بیشترین و کمترین درجه حرارت این شهر برابر با ۲۴ و ۸ درجه سانتیگراد است. کمترین دمای ثبت شده در این شهر در ۱۶ ژانویه ۱۹۹۳ و برابر با ۲۱/۵ - درجه سانتیگراد و بیشترین آن در تاریخ ۱۱ جولای ۱۹۶۷ و برابر با ۴۴ درجه سانتیگراد بوده‌است. شهر بیرجند، به طور میانگین در ۷۶ روز از سال دارای دمای زیر صفر درجه و در ۱۴۲ روز از سال دارای دمای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد است.
 +
 +
مجموع بارش سالیانه در شهر بیرجند به طور میانگین برابر با ۱۷۱ میلی‌متر در سال است. بیشترین میزان بارش در یک روز، در دوم ماه می۱۹۵۷ رخ داد و ۵۲ میلیمتر باران در این شهر بارید. همچنین میانگین سالیانه رطوبت نسبی در ابن شهر، ۳۶٪ است و به طور میانگین ۳۰ روز از سال، آسمان این شهر کاملاً ابری است. هوای بیرجند به طور میانگین در ۱۲ روز از سال، با طوفان و گرد و خاک شدید همراه است.<ref name="سازمان هواشناسی">[http://www.irimo.ir/farsi/amar/map/province/khorasan-s.asp سازمان هواشناسی کشور، ایستگاه سینوپتیک بیرجند]</ref>
 +
 +
== ترابری ==
 +
 +
=== هوایی ===
 +
 +
 +
==== فرودگاه بین‌المللی بیرجند ====
 +
{{نوشتار اصلی|فرودگاه بیرجند}}
 +
به علت اهمیت [[راهبردی]] شهر بیرجند در شرق ایران، فرودگاه بیرجند، در سال [[۱۳۱۲]] شمسی، مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این فرودگاه که در شمال شهر بیرجند واقع است، به مرور زمان گسترش یافته و در اردیبهشت ماه سال [[۱۳۸۷]]، با انجام پرواز بیرجند - [[مدینه]] به فرودگاه بین‌المللی بیرجند ارتقا یافت. در تاریخ ۱۳۸۹/۰۵/۱۲ اولین پرواز فرودگاه بیرجند به مقصد دمشق انجام شد.<ref name="روزنامه خراسان">[http://khorasannews.com/contents_details.aspx?2_16976_S01_10563.XML روزنامه خراسان، ۱۸/۰۲/۸۷ ]</ref>
 +
 +
==== فرودگاه نظامی خور ====
 +
این فرودگاه، پس از احداث [[فرودگاه نظامی شیندند]] در [[ولایت هرات]] [[افغانستان]] توسط [[شوروی]]، در ۵۰ کیلومتری غرب بیرجند و در [[خور (شهرستان بیرجند)|خور]] ساخته شد. این فرودگاه که در پایگاه دوازدهم شکاری [[نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران]]، واقع است، کاربردی نظامی دارد.
 +
 +
=== زمینی ===
 +
 +
==== پایانه مسافربری بیرجند ====
 +
این پایانه در سال [[۱۳۷۵]] در زمینی به مساحت ۲۴ هکتار و در شمال شهر بیرجند ساخته شد. در حال حاضر ۱۰ شرکت حمل و نقل مسافر و یک موسسه مسافربری در مسیرهای [[تهران]]، [[مشهد]]، [[زاهدان]]، [[کرمان]]، [[اصفهان]]، [[فردوس]]، [[زابل]] و... مشغول فعالیت هستند.<ref name="autogenerated5">[http://www.birjandcity.com/Negin/html/fasl8.htm#forood پایگاه اطلاع رسانی شهر بیرجند]</ref>
 +
 +
==== پایانه باربری بیرجند ====
 +
این پایانه در شهریور سال [[۱۳۷۵]] در زمینی به مساحت ۲۳ هکتار و در شمال شهر بیرجند ساخته شد. تعداد ۱۳ شرکت باربری در مسیرهای [[اصفهان]]، [[یزد]]، [[کرمان]]، [[مشهد]]، [[تبریز]]، [[شیراز]] و [[تهران]] و [[نیشابور]] در این پایانه مشغول فعالیت هستند.<ref name="autogenerated5"/>
 +
 +
==== پایانه مسافربری شرق بیرجند ====
 +
این پایانه در سومین روز دهه فجر سال [[۱۳۹۲]]  با اعتباری بالغ بر ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال به بهره‌برداری رسید.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=پایانه مسافربری شرق بیرجند افتتاح شد | نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921114000236 | ناشر=خبرگزاری فارس | تاریخ=۱۴ بهمن ۱۳۹۲ | تاریخ بازبینی=۲۲ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref>
  
 
== منابع ==
 
== منابع ==
سطر ۴۳: سطر ۲۴۸:
 
{{ویکی‌سفر}}
 
{{ویکی‌سفر}}
 
{{ویکی‌انبار_رده|Birjand}}
 
{{ویکی‌انبار_رده|Birjand}}
 +
{{شهرستان بیرجند}}
 +
{{مراکز استان‌های ایران}}
 +
  
 
[[رده:بیرجند|بیرجند]]
 
[[رده:بیرجند|بیرجند]]
 
[[رده:مراکز استان‌های ایران]]
 
[[رده:مراکز استان‌های ایران]]

لطفاً توجه داشته باشید که فرض می‌شود کلیهٔ مشارکت‌های شما با دایره المعارف فرق اسلامی ممکن است توسط دیگر مشارکت‌کنندگان ویرایش شوند، تغییر یابند یا حذف شوند. اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش شود، اینجا نفرستیدشان.
همچنین شما دارید به ما قول می‌دهید که خودتان این را نوشته‌اید، یا آن را از یک منبع آزاد با مالکیت عمومی یا مشابه آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیشتر به دایره المعارف فرق اسلامی:حق تکثیر مراجعه کنید). کارهای دارای حق تکثیر (copyright) را بی‌اجازه نفرستید!

لغو | راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

الگوهای به‌کاررفته در این صفحه:

برگرفته از «http://www.wikiferaq.org/index.php/بیرجند»