کردستان
کردستان، یا سرزمین کردها، منطقهای استراتژیک در قلب جغرافیایی خاورمیانه است. امروزه این منطقه مناطق مهمی از ترکیه، ایران، عراق و سوریه را در بر میگیرد. کردستان را اغلب دانشوران منطقهٔ با اکثریت قومی کرد تعریف میکنند. این منطقه حدوداً ۱۹۰،۰۰۰ مایل مربع مساحت دارد و ترکیب آن بدین شکل است: ترکیه (۴۳ درصد)، ایران (۳۱ درصد)، عراق (۱۸ درصد)، سوریه (۶ درصد)، اتحاد شوروی سابق (۲ درصد).[۱]
تاریخ[ویرایش]
الگو:اصلی کردستان یکی از کهنترین نقاطی به شمار میرود که اجتماعات بشری در آنها پدید آمده است[۲] همزمان با روی کار آمدن ترکمنهای سلجوقی (۵۱۱ ق.) و پادشاهی سلطان سنجر نخستین بار ایالت کردستان در محدوده ایالت جبال (کوهستان) ایران تأسیس گردید.[۳]در ۸۹۳ ش. کردستان میان ایران و عثمانی تقسیم شد. چهار سده بعدتر، فرانسه و بریتانیا مرزهای سیاسی را با تقسیم کردستان عثمانی به سه بخش دوباره تغییر دادند.
محدوده ارضی[ویرایش]
ادمونس در کتاب خود بنام کردها -عربها و ترکها مینویسد: شمال کردستان بوسیله خطی بین ارزروم و ارزنجان مشخص است پس از این خط مرعش را دور زده و به حلب میرسد در جنوبغربی از تپههایی که در جهت دجله قرار دارد گذشته و بطرف جبال حمرین متمایل میگردد و تا در شرق از کرمانشاه و سنندج و سقز مهاباد و ارومیه و خوی و ماکو گذشته و متوجه اریوان میگردد.[۴]
در زمان سلطان سنجر، آخرین سلطان مقتدر سلجوقی، ایالتی ایجاد شد با مرکزی که بهار خوانده میشد و امروزه در شمال شرقی همدان قرار دارد. این ایالت، که بین آذربایجان و لرستان قرار داشت، شامل ناحیهای از همدان، دینور، کرمانشاه و سنه در شرق زاگرس و در غرب ایلام پشتکوه، شهرزور و خفتیه در زاب میشد. در کل ۱۶ بخش داشت که حمدالله مستوفی در نزهه القلوب ذکر کرده. به هر روی محدوده نامی کردستان در قرنهای مختلف متغیر بود. شرف الدین در شرفنامه فصول سوم و چهارم کتاب اول لرها را جزو کردستان میآورد، همه مورخین عربی که همه چیز را در ایالتی که جبال می خوانندش میآورند نیز چنین میکنند. اولیای چلبی جهانگرد ترک، در سیاست نامهاش ۹ ولایت را که در زمان او کردستان را تشکیل میدادند برمیشمرد: ارزروم، وان، حکاری، دیاربکر، جزیره، احمدیه، موصل، شهرزور و اردلان که پیمودنش ۱۷ روز زمان می برده است. رقابت بین سلاطین عثمانی و شاهان ایران این یگانگی را شکست.[۵]
منابع[ویرایش]
- ↑ The Kurds and Kurdistan: a selective and annotated bibliography By Lokman I. Meho، Page 1, ABC-CLIO, 1997
- ↑ الگو:یادکرد کتاب
- ↑ "Kurds, Kurdistān." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. volume 7. Reference. 1986 <http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/kurds-kurdistan-COM_0544>
- ↑ الگو:یادکرد کتاب
- ↑ "Kurds, Kurdistān." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. volume 7. Reference. 1986 <http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/kurds-kurdistan-COM_0544>