نمایش مبدأ برای ساوه (ابهام‌زدایی)

{{نیازمند گسترش}}
: ''برای دیگر کاربردهای '''ساوه''' به صفحه [[ساوه (ابهام‌زدایی)]] بروید. ''
{{جعبه شهر ایران
|نام‌رسمی=ساوه
|روی‌نقشه=آری
|عرض‌جغرافیایی=۳۵٫۰۱
|طول‌جغرافیایی=۵۰٫۲۲
|تصویر= Meydan-e-shardari_saveh.JPG
|اندازه‌تصویر=۲۵۰
|برچسب‌تصویر= 
|استان=مرکزی
|شهرستان=ساوه
|بخش=[[بخش مرکزی شهرستان ساوه|مرکزی]]
|دهستان=
|نام‌محلی=ساوه
|نام‌های‌دیگر=
|نام‌های‌قدیمی=
|سال‌شهرشدن=
|جمعیت= ۲۰۰،۴۸۱ نفر<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.sko.ir/Sarshomari1390/Shahrhaye_IRAN.xls|عنوان=نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ | ناشر =معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران) |تاریخ =۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>
|رشدجمعیت=
|تراکم‌جمعیت=
|زبان= ترکی آذربایجانی
|مذهب=شیعه
|مساحت=
|ارتفاع= ۹۹۸ متر
|میانگین‌دما=
|میانگین‌بارش‌سالانه=
|شمارروزهای‌یخبندان=
|شهردار= کامران جوادی<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=57518 |عنوان=کامران جوادی شهردار ساوه شد  | ناشر = ایسنا |تاریخ = ۲۵ شهریور ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی= ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
|ره‌آورد= انار
|پیش‌شماره= ۰۸۶
|وب‌گاه=http://www.saveh.ir
|جمله‌خوشامد= به شهر یاقوت‌های سرخ خوش‌آمدید{{سخ}}به شهر سلمان ساوجی خوش‌آمدید
|پانویس=}}
[[پرونده:Meydan-e-sardaran saveh.JPG|بندانگشتی|Right|250px|میدان سرداران ساوه]]

'''ساوه''' از شهرهای [[استان مرکزی]] و مرکز [[شهرستان ساوه]]، در کشور [[ایران]] است. جمعیت این شهر در سال ۲۰۱۲ برابر با ۲۰۱۸۲۸ نفر است.<ref>{{یادکرد وب| عنوان = Sāveh| ناشر = World Gazetteer| نشانی = http://world-gazetteer.com/wg.php?x=1263383077&men=gpro&lng=en&des=wg&geo=-1922&srt=npan&col=adhoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=450095033
| تاریخ بازدید = ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲}}</ref> ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است که در اواخر دوره ساسانی و در اوایل دوره اسلامی یعنی سال ۲۲ هجری، ساوه جزو ایالت کوهستان یا جبال بوده‌است.<ref name="savehcity"/>

ساوه از شمال به [[شهرستان زرندیه]] و [[استان قزوین]] از جنوب به [[شهرستان تفرش]] و [[استان قم]] و از شرق به [[استان تهران]] و قم و از غرب و جنوب غربی به [[استان همدان]] و شهرستان [[کمیجان]] محدود می‌گردد.<ref>{{یادکرد وب| عنوان = موقعیت جغرافیایی ساوه | ناشر = پورتال شهرداری | نشانی =http://www.saveh.ir/HomePage.aspx?TabID=4627&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR | تاریخ بازدید = ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲}}</ref>

[[پرونده:سکه های ضرب ساوه در گذر زمان از مجموعه شخصی شهرام نگارشی.jpg|بندانگشتی|سکه های ضرب ساوه در گذر زمان از مجموعه شخصی شهرام نگارشی]]
[[پرونده:سکه های ضرب ساوه-مجموعه شهرام نگارشی.jpg|بندانگشتی|سکه های ضرب ساوه-مجموعه شهرام نگارشی]]

== نامگذاری ==
* ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی [[توران|تورانی]] به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده است.<ref>{{یادکرد|کتاب=نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان|نویسنده = مهرالزمان نوبان|ناشر =انتشارات ما|چاپ=اول|شهر=تهران|صفحه=۲۹۰|سال=۱۳۷۶|شابک=964-6497-00-4}}</ref>
* ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.<ref name=saveh.ir>{{یادکرد وب| عنوان = وجه تسمیه نام ساوه | ناشر = پورتال شهرداری | نشانی = http://www.saveh.ir/HomePage.aspx?TabID=4641&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR | تاریخ بازدید = ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲}}</ref>
* ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،<ref name=saveh.ir/> نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
* نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از [[سیلاب]] ایمن بمانند و در شب ولادت [[محمد بن عبدالله]] آن دریاچه خشک شد.<ref>[http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-e00b929f20404411a36698784377bb47-fa.html لغت نامه دهخدا]</ref>
* گروهی نام آن را ماخوذ از واژه اوستایی "سوا" Sava و یا واژه پهلوی "سوکا" Savaka دانسته‌اند.<ref name="savehcity"/>

== پیشینه تاریخی ==
[[پرونده:Harold f Weston - Iran10.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|دروازه شهر ساوه در دهه ۱۹۲۰ میلادی]]
ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است.<ref name="hamshahrionline">{{یادکرد وب| عنوان = آشنایی با استان مرکزی| ناشر = همشهری آنلاین| نشانی = http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=29198 | تاریخ = ۱۳ مرداد ۱۳۸۶| تاریخ بازدید = ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲}}</ref> این شهر در دوران گذشته در برخورد کلان‌ترین راههای کاروانی میان [[ری]] باستان، [[همدان]]، [[اصفهان]]، [[قزوین]]، [[زنجان]]، [[قم]] و [[کاشان]] قرار داشته و در روزگار پارتیان یکی از خانمانهای مهم میان راهی بوده<ref name="autogenerated2">[http://www.mfcc.ir/persian/index.php?option=com_content&task=view&id=17&Itemid=75 مرکز بازرگانی خارجی استان مرکزی]</ref> و در سدهٔ ۷ (پیش از میلاد) یکی از دژها و خانمان‌های سرزمین ماد به شمار می‌رفته و زیست همگانی در این بخش از ایران از پیشینه و دیرینگی بسیار برخوردار است و از دید زمین‌شناسی از آن دوران سوم و چهارم [[زمین‌شناسی]] می‌باشد.<ref name="autogenerated2"/>
ساوه نخست از توابع میدان بوده و بعد بخشی از ری بزرگ شده و به سبب نزدیکی با میانه‌های نیرومند برخی دودمان و پادشاهان بر ایران گذشته از این که همواره از ارزش ویژه‌ای برخوردار بوده دارائی و چمنزارهای آن نیز از دیرباز جای توجه دودمان‌ها بوده و روی همین پایه فرمانروایان آن اغلب از میان دولتمردان بنام برگزیده شده‌اند بعد از [[ساسانیان]] حکومت [[سامانیان]] و [[آل بویه]] و سپس [[سلجوقی]] بر این سرزمین دست داشتند.<ref name="savehcity">{{یادکرد وب| عنوان = پیشینه| ناشر = وبگاه شهرداری ساوه| نشانی = http://www.savehcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4626&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR| تاریخ بازدید = ۱۹ ژانویه}}</ref>

ساوه در جریان حمله [[مغول]] در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید، مغولان شهر را ویران کردند و ساکنان آن را از دم تیغ گذراندند.<ref name="hamshahrionline"/>
کتابخانه‌های بزرگ و موزه‌های ساوه طعمه حریق شد وکتاب‌ها و ابزار دانشی کتابخانه و دانشوران نابود شدند.

[[حمدالله مستوفی]] در مورد ساوه اینگونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب می‌شود.<ref name="savehcity"/>

ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد [[مارکوپولو]] ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارشها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند. پی آمد حمله [[مغول]] کاهش شدید مردم ساوه بوده که کاهش زیاد ماندگاران روستایی و ویران شدن دستگاه‌های آبیاری موجب افت شدید کشاورزی در سرزمین ساوه شد. در دوره [[صفویه]] که آئین [[شیعه]] آئین رسمی کشور شد منطقه ساوه در دوره یاد شده جزو زمینگاه علی شکر بود در سال [[۹۰۸]] با چیرگی [[صفویه]] بر پادشاه مراد [[عثمانی]] [[همدان]] که والی نشین زمینگاه یاد شده بود بدست قزلباشها افتاد.  در روزگار صفویه مردم ساوه از تیره‌های گوناگون بودند و زبان و آداب و روسوم آنان نیز طبعاً با هم فرق داشت. ولی بیشتر مردم از همان گذشته پارسی‌زبان با گویش محلی بودند تا به امروز هم ادامه دارد.
[[File:شهرام نگارشی قهرمان شنای بالای 25 سال کشور.jpg|thumb|شهرام نگارشی قهرمان شنای بالای 25 سال کشور]]
=== دوران قاجار ===
براساس رساله و دست‌نوشته‌ای که در [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران]] وجود دارد اوضاع شهر ساوه در دوران قاجار اینگونه تفسیر شده است: نویسنده از قتل عام مردم ساوه و ویرانی بناها و آثار پس از حمله چنگیزخان مغول یاد کرده است که بعدها توسط صفویان بازسازی شده است، وی ساوه را محل [[زرادخانه]] (قورخانه) سلطنتی صفویه دانسته است، براساس این نسخه خطی ساوه به دلیل تصمیمات حاکمان و پادشاهی قاجار رو به نابودی رفته، به‌طوری که راه قافله‌ها و کاروان‌ها را به سمت ساوه ممنوع و فروش انار این شهر را قدغن کرده بودند و به اسم سمنان، کاشان و اردستان می‌فروختند، بر خلاف گذشته صد و پنجاه سال از  ساوه فردی به دستگاه حکومتی نمی‌توانست راه یابد. مساحت کلی ساوه چهل فرسخ که چهار طایفه بزرگ به نام‌های خلج، بیگدلی، بیات و شاهسون داشته است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی= http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=10175:رساله-در-تاریخ-ساوه-در-دورۀ-قاجاریه/-از-مؤلفی-ناشناخته؛-به-کوشش-یوسف-بیگ‌باباپور&Itemid=9|عنوان=رساله در تاریخ ساوه در دورهٔ قاجاریه/ از مؤلفی ناشناخته؛ به کوشش یوسف بیگ‌باباپور  | ناشر =وبگاه کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

== جغرافیا ==
=== تقسیمات کشوری ===
=== موقعیت جغرافیایی ===
{{موقعیت جغرافیایی
| مرکز = ساوه
| شمال =[[مامونیه]]
| شمال شرقی = [[قم]]
| شرق = [[قم]]
| جنوب شرقی =[[سلفچگان]]
| جنوب =[[تفرش]]
| جنوب غربی =[[کمیجان]]
| غرب =[[نوبران]]
| شمال غربی =[[رازقان]]
| تصویر =}}
=== اقلیم ===
میانگین دمای سالانه ۲/۱۸ درجه سانتی گراد بوده است. میزان بارندگی کم و حدود ۲۱۶ میلیمتر در سال می‌باشد و بیشتر بارش بصورت [[باران]] است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.artmarkazi.ir/Default.aspx?page=6047&section=litem&mid=16105&id=43898 |عنوان=شهرستان ساوه | ناشر =پایگاه اطلاع رسانی حوزه هنری استان مرکزی |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>در تقسیم بندی اقلیمی [[شهرستان ساوه]] دارای اقلیم نیمه خشک با تابستانهای گرم و زمستانهای کمی سرد نامگذاری شده است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://markazi.farhang.gov.ir/fa/introduction/offices/officesaveh |عنوان=شهرستان ساوه| ناشر =اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی  |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۲اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>
متوسط رطوبت شهر ساوه ۳۹% می‌باشد که ماههای دی با میانگین ۵۸% مرطوبترین ماه و ماه تیر و مرداد با میانگین ۲۶ درصد خشکترین ماه سال می‌باشد. باد غالب ساوه شمالی و شمال غرب (۳۶۰ درجه) می‌باشد و بیشترین سرعت باد وزیده شده به میزان ۹۰کیلومتر در ساعت در ماه فروردین ۱۳۷۲ گزارش شده است. اقلیم ساوه براساس [[طبقه بندی دمارتن]] خشک و [[طبقه بندی آمبرژه]] معتدل می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.markazimet.ir/farsi/Sub_Page/eghlimo_sub.htm |عنوان=آب و هوای شهرهای استان مرکزی|ناشر=اداره کل هواشناسی استان مرکزی|تاریخ بازدید=۲۰مهر۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6CvFuloVn | تاریخ بایگانی = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref>
<div class="center">
{{Klimatabelle
| TABELLE =
| DIAGRAMM TEMPERATUR =
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG =
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 100
| QUELLE =سازمان هواشناسی کشور<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.weather.ir|عنوان=آمار و اطلاعات ایستگاه های هواشناسی کشور- ساوه|ناشر=سازمان هواشناسی کشور |تاریخ=|تاریخ بازدید=12 اردیبهشت 1392}}</ref>
| Ort = ساوه
<!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| hmjan = 	 9.6
| hmfeb = 	 12.5
| hmmär = 	17.1
| hmapr = 	23.7
| hmmai = 	29.3
| hmjun = 	35.2
| hmjul = 	37.7
| hmaug = 	37.2
| hmsep = 	33.0
| hmokt = 	26.1
| hmnov = 17.1
| hmdez = 	 11.0
<!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| lmjan = 	0.1
| lmfeb = 	1.5
| lmmär = 	5.8
| lmapr = 	 11.7
| lmmai = 	 16.4
| lmjun = 	21.8
| lmjul = 	25.1
| lmaug = 	24.4
| lmsep = 	 19.4
| lmokt = 	 13.4
| lmnov = 	6.4
| lmdez = 	2.0
<!-- durchschnittliche Temperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| avjan =
| avfeb =
| avmär =
| avapr =
| avmai =
| avjun =
| avjul =
| avaug =
| avsep =
| avokt =
| avnov =
| avdez =
<!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| nbjan = 	 36.2
| nbfeb = 	 23.1
| nbmär = 	 34.3
| nbapr = 	 28.0
| nbmai = 	 14.5
| nbjun = 	  1.4
| nbjul = 	  1.3
| nbaug = 	  0.2
| nbsep = 	  0.4
| nbokt = 	 6.0
| nbnov = 	 28.0
| nbdez = 	 33.1
<!-- durchschnittliche Anzahl täglicher Sonnenstunden für den jeweiligen Monat in h/d -->
| shjan =
| shfeb =
| shmär =
| shapr =
| shmai =
| shjun =
| shjul =
| shaug =
| shsep =
| shokt =
| shnov =
| shdez =
<!-- durchschnittliche Wassertemperatur (Meere, Seen u. ä.) für den jeweiligen Monat in °C -->
| wtjan =
| wtfeb =
| wtmär =
| wtapr =
| wtmai =
| wtjun =
| wtjul =
| wtaug =
| wtsep =
| wtokt =
| wtnov =
| wtdez =
<!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d -->
| rdjan =   7.5
| rdfeb =5.8
| rdmär =7.3
| rdapr =7.5
| rdmai =6.2
| rdjun =1.2
| rdjul =0.9
| rdaug =0.3
| rdsep =0.5
| rdokt =2.3
| rdnov =5.9
| rddez =6.9
<!-- durchschnittliche Luftfeuchtigkeit für den jeweiligen Monat in % -->
| lfjan =
| lffeb =
| lfmär =
| lfapr =
| lfmai =
| lfjun =
| lfjul =
| lfaug =
| lfsep =
| lfokt =
| lfnov =
| lfdez =}}
</div>
=== وضعیت طبیعی ===
=== زمین شناسی ===
=== زمین لرزه ===
ساوه از نظر مطالعات زلزله در محدوده محدوده زلزله خیزی بالا قرار دارد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://sedayearak.ir/1390-05-09-12-34-43/3224-1391-10-26-07-52-19.html |عنوان=تدوین سند مقاومت ساختمانی برای شهرهای استان مرکزی ضروری است  | ناشر =صدای اراک |تاریخ =۲۶ دی ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref> وجود گسل ایندس در ۱۸ کیلومتری جنوب شهر در لرزه خیزی این منطقه تاثیر بسیاری دارد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.gsi.ir/General/Lang_fa/Page_27/Start_580/GroupId_01-07/TypeId_0/ReportsId_1624/PageLimit_4/Action_MoreInfo/WebsiteId_3/نمايش. %D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA. %D8%B4%D8%B1%D8%AD. %DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84. %D8%8C. %D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87.html |عنوان=گزارش ملی تحقیقات زلزله کشور | ناشر =کمیته زلزله شورای پژوهشهای علمی کشور |تاریخ =فروردین ۱۳۷۵ |تاریخ بازبینی=۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>

== مردم‌شناسی ==
=== جمعیت ===
جمعیت شهر ساوه در [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۰)|سرشماری عمومی نفوس و مسکن]] در سال ۱۳۹۰ برابر ۲۰۰٬۴۸۱ نفر که شامل ۱۰۲٬۵۷۸ مرد، ۹۷٬۹۰۳ زن و ۵۸٬۲۵۵ خانوار بوده است.<ref name="amarorg">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.amar.org.ir/Portals/0/sarshomari90/Files/ABADY-90/os00.xls|عنوان=نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ |ناشر=مرکز آمار ایران |تاریخ=۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۲۷ ژانویه ۲۰۱۴| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKFPDHqT | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۳۷٬۸۱۳ نفر بوده است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://dadgostari-mr.ir/Default.aspx?tabid=1626|عنوان=شهرستان ساوه | ناشر =وبگاه دادگستری کل استان مرکزی  |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۲۷ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

=== زبان ===
زبان مردم ساوه فارسی است و به لهجه ساوه‌ای صحبت می‌کنند.<ref>[http://markazi.irib.ir/component/content/746?task=view شهرستان ساوه] وبگاه صدا و سیمای استان مرکزی</ref><ref>[http://www.artmarkazi.ir/Default.aspx?page=6047 معرفی استان مرکزی] وبگاه حوزه هنری استان مرکزی</ref><ref>[http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=زبان_و_گویش_مردم_استان_مرکزی زبان و گویش مردم استان مرکزی] اطلس فرهنگی ایران</ref>

=== اتباع خارجی ===
شهر ساوه به دلیل جاذبه‌های صنعتی و کشاورزی و نزدیکی به پایتخت ایران یکی از مناطق جذب اتباع خارجی به‌خصوص مهاجرین کشور [[افغانستان]] به‌طوری بیش از ۲۰ هزار افغانستانی در شهرستان و شهر ساوه زندگی می‌کنند و در شغل‌های سخت مشغول به‌کار هستند.<ref>{{یادکرد وب  |نشانی=http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=47071 |عنوان=وجود ۲۰ هزار افغانی در ساوه؛ فرصت یا تهدید | ناشر = ایسنا|تاریخ =۴ مرداد ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

همچنین در نزدیکی این شهر اردوگاه پناهندگان افغانی موسوم به مهمانشهر شهید ناصری وجود دارد که تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۶۷ برمیگردد و براساس آمار رسمی فروردین ماه ۱۳۹۱، ۴۹۷۴ نفر پناهنده دارد.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/print/170045 |عنوان=افغانستان کوچک در سرزمین یاقوت‌های سرخ | ناشر =همشهری آنلاین |تاریخ = ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی= ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.qudsonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=184230&Titr=سکونت%205%20هزار%20پناهنده%20و%20افاغنه%20در%20اردوگاه%20ساوه |عنوان=سکونت ۵ هزار پناهنده و افاغنه در اردوگاه ساوه | ناشر = پایگاه خبری - تحلیلی قدس آنلاین|تاریخ = ۱ بهمن ۱۳۹۲|تاریخ بازبینی= ۲۸ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

== فرهنگ ==
=== آداب و رسوم ===
=== مشاهیر ===
[[پرونده:CHAMRAN-3.jpg|بندانگشتی|مصطفی چمران]]
* [[سلمان ساوجی]]: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم هجری قمری و هم عصر [[حافظ]] بوده‌است. دیوان شعر وی مشتمل بر دوازه هزار بیت است.
* [[تیلیم خان]]: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ هجری شمسی
* [[ابوسعد آوی]]: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
* [[ابوطاهر خاتونی]]: از شاعران دوران [[ملکشاه سلجوقی]] [[سلجوقی]]
* [[ابوالفرج ساوجی]]: از نویسندگان و کُتاب [[آل بویه]]
* [[افضل‌الدین ساوی]]: شاعر و فیلسوف قرن ششم هجری قمری.
* [[بهاءالدین ساوجی]]: از شاعران قرن هشتم هجری
* [[فرخنده ساوجی]]: از شاعران قرن سیزدهم هجری
* [[حسین بن روح نوبختی]]: سومین نایب خاص (سفیر) [[حجت بن حسن (مهدی)]] در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای [[آوه]] در نزدیکی شهر ساوه.
* [[سید مرتضی عسکری]] پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
* [[علامه تاج‌الدین آوی]]: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان [[ایلخانیان]] (قرن هفتم و هشتم هجری قمری)
* [[ملا صالح ساوجی]]: از علما دوران [[سلطان حسین صفوی]] (قرن دوازدهم ه. ق) است. تالیفات وی عبارتند از: الحدیده الحسینیه – الدره العلویه
* [[ابن سهلان ساوجی]]: فیلسوف و منطق‌دان
* [[خواجه نصیر طوسی]]: از علما بزرگ ریاضی، نجوم و حکمت ایران و نیز یکی از فقه‌های مذهب تشیع در قرن هفدهم می‌باشد، نقل شده‌است که وی زاده روستای جهرود در نزدیکی شهر ساوه‌است.
* [[مصطفی چمران]]: در سال ۱۳۱۱ ه. ش متولد شد. او فرزند حسن چمران ساوجی بود که از روستای چمران بخش غرق آباد ساوه به تهران مهاجرت کرد. دکتر چمران پس از شروع جنگ تحمیلی در شهریور ماه سال ۱۳۵۹ به خط مقدم جبهه رفت و ستاد جنگ‌های نامنظم را تأسیس و فرماندهی نمود. وی در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ در منطقه جنگی دهلاویه کشته شد.<ref>[http://www.savehcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4626&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR مشاهیر ساوه]</ref>
* [[احمد غلامی]]: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
* [[یوسف عادل شاه ساوی]]: موسس سلسله [[عادلشاهیان]]
* [[شیخ جمال‌الدین ساوجی]]: موسس قلندریان  فرقه‌ای از صوفیه.
* [[سعدالدین ساوجی]]: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
* [[عمادالدین ساوجی]]: دانشمند و وزیر [[خوارزمشاهیان]]
* [[ابونصر آوی]]: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
* [[حبیب‌الله ساوجی]]: از نقاشان زمان شاه عباس
* [[سید احمدخان ساوه‌ای]]: خواننده دوران قاجار
* [[ابوالفضل جلیلی]]: [[کارگردان]] و [[فیلم‌نامه‌نویس]] سینما
* [[محسن محسنی‌نسب]]: [[کارگردان]] و [[فیلم‌نامه‌نویس]] سینما

=== سینماها ===
=== کتابخانه‌ها ===
* کتابخانه هاشمی نژاد
* کتابخانه سلمان ساوجی
* کتابخانه علامه عسگری
* کتابخانه ولیعصر

== رسانه ==
=== نشریه‌ها ===
از جمله نشریات محلی ساوه می‌توان به دو هفته‌نامه پیام اندیشه، گل‌های ساوه، آرمان جوان، یاقوت سرخ، صبح ساوه، سیمانگار و ماه‌نامه‌های عهد جاوید و سیمای ساوه اشاره نمود.<ref>{{یادکرد وب| عنوان = نشریات| ناشر =  اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ساوه| نشانی = http://www.savehershad.ir/nashriat.php | تاریخ بازدید = ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۲}}</ref>
همچنین دو هفته‌نامه مدینه گفتگو یکی از نشریات [[شهرستان ساوه]] و [[استان مرکزی]] بود که در تیر ماه ۱۳۸۹ توقیف شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| عنوان = یک نشریه توقیف شد و سه نشریه تذکر گرفتند | ناشر =  دویچه وله| نشانی = http://www.dw-world.de/dw/article/0,,5762414,00.html|  تاریخ = ۷ ژوئیه ۲۰۱۰| تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان = هفته‌نامه “مدینه گفتگو ” استان مرکزی توقیف شد| ناشر = مرکزی دیلی| نشانی = http://markazidaily.ir/?p=12252|  تاریخ =  ۱۵ تیر ۱۳۸۹ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref>

== ساختار شهری ==
=== زیرساخت‌ها ===
در سال ۱۳۲۸ کارخانه برق ساوه با مشارکت عده‌ای سهام‌دار و به صورت خصوصی با خرید دو موتور مولد برق شروع به ساخت و در سال ۱۳۲۹ به بهره‌برداری رسید و سپس در سال ۱۳۴۱ نوسازی و گسترش یافت.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = نعمتی| نام =احمد| عنوان =ساوه شهر باستانی| ناشر = انشارات اعلاء| صفحه= ۲۵۴-۲۵۸| سال =۱۳۸۳| شابک = ۵-۰-۹۵۴۲۲-۹-۶۴}}</ref> در حال حاضر تعداد کل مشترکین برق ساوه و غرق‌آباد ۱۱۷٬۲۴۴ است.<ref>{{یادکرد وب  |نشانی=http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=58997 |عنوان=احداث بیش از ۳۳ کیلومتر شبکه برق در شهرستان ساوه و غرق‌آباد | ناشر =ایسنا |تاریخ =۲۱ آبان ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۳۱ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

شبکه لوله‌کشی آب شهری در ساوه در سال ۱۳۴۲ آغاز و در سال ۱۳۴۳ مورد بهره‌برداری رسیده است<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = نعمتی| نام =احمد| عنوان =ساوه شهر باستانی| ناشر = انشارات اعلاء| صفحه= ۱۹۶| سال =۱۳۸۳| شابک = ۵-۰-۹۵۴۲۲-۹-۶۴}}</ref> و هم‌اکنون در حدود ۵۰٬۰۰۰ مشترک آب دارد، همچنین یک تصفیه‌خانه با ظرفیت تصفیه ۳۴ هزار متر مکعب فاضلاب در شبانه‌روز برای دویست هزار نفر در حال ساخت می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13920812001169 |عنوان=حفر و تجهیز ۹ حلقه چاه آب طی ۶ ماهه نخست سال جاری | ناشر =خبرگزاری فارس |تاریخ =۱۲ آبان ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی= ۳۱ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

شهر ساوه دارای ۹۵٬۱۲۸ مشترک خط ثابت تلفن (ضریب نفوذ ۳۶٫۷۲٪)، ۲۰۶٬۱۹۰ مشترک تلفن همراه (ضریب نفوذ ۸۰٪) و ۵٬۹۰۰ مشترک اینترنت پرسرعت (ADSL) می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب  |نشانی=http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=60959 |عنوان=نزدیک به ۸۰ درصد مردم ساوه تلفن همراه دارند | ناشر = ایسنا|تاریخ =۷ بهمن ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی= ۳۰ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> همچنین گازرسانی به این شهر از سال ۱۳۶۵ آغاز و در سال ۱۳۶۷ مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، که هم‌اکنون دارای ۵۰۰ کیلومتر شبکه‌گذاری و ۳۶٬۰۰۰ انشعاب نصب شده است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.nigc-mpgc.ir/regions-saveh-fa.html |عنوان=اداره گاز ناحیه ساوه | ناشر =وبگاه شرکت گاز استان مرکزی |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۳۰ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

=== شهرداری ===
سابقه ایجاد شهرداری در ساوه طبق مدارک مستند به سال ۱۳۳۶ باز می‌گردد، اما گفته‌ها حاکی از این است که در سال ۱۳۲۰ در این شهر [[بلدیه]] یا شهرداری وجود داشته است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://savehcity.ir/HomePage.aspx?TabID=4623&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR |عنوان=تاریخچه شهرداری ساوه | ناشر =شهرداری ساوه |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>

=== مراکز درمانی ===
* بیمارستان شهید مدرس
* بیمارستان شهید چمران
* بیمارستان فاطمه زهرا
* بیمارستان زنان و زایمان ۱۷ شهریور

=== فضای سبز شهری ===
سرانه فضای سبز شهر ساوه برای هر نفر حدود ۱۳ متر مربع است. وسعت فضای سبز ۲٬۶۷۵٬۰۰۰ متر مربع شامل ۶۱ [[پارک]] محله‌ای، ۱۳ پارک اصلی و سایر فضاهای سبز است. میانگین سرانه فضای سبز این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی از میانگین کشوری بیشتر است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=53041 |عنوان=مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری ساوه: افزایش سرانه فضای سبز از اولویت‌های کاری این مجموعه است | ناشر =وبگاه خبرگزاری دانشجویان ایران |تاریخ =12 اسفند 1391 |تاریخ بازبینی=5 بهمن 1392}}</ref>
* پارک طالقانی (پارک شهر)
* پارک ولیعصر
* پارک جنگلی
* پارک هنرجو

=== مراکز تفریحی ===
* دریاچه مصنوعی ساوه
* بام ساوه

== اقتصاد و صنعت ==
[[شهرک صنعتی کاوه]] در ۱۰ کیلومتری شهر ساوه یکی از قطب‌های مهم صنعت در ایران به حساب می‌آید. شهرک صنعتی کاوه در سال ۱۳۵۲ در شمال شرقی شهر ساوه ایجاد شده‌است که هم اکنون در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ هکتار و با ۵۰۰ واحد کارخانه تولیدی مشغول به فعالیت است.<ref>[http://www.kavehzone.com/?show=about شهر صنعتی کاوه]</ref>

== ترابری ==
=== مسیرهای ارتباطی ===
* [[پرونده:Freeway in Iran.png|30px]][[پرونده:Road5.png|12px]] [[آزادراه ۵ (ایران)|آزادراه ۵]] (ساوه - تهران)
* [[پرونده:Freeway in Iran.png|30px]][[پرونده:Road5.png|12px]] [[آزادراه ۵ (ایران)|آزادراه ۵]] - (ساوه - سلفچگان - اراک)
* [[پرونده:Freeway in Iran.png|30px]][[پرونده:Road6.png|12px]] [[آزادراه ۶ (ایران)|آزادراه ۶]] (ساوه-همدان)
* [[پرونده:Road65.png|22px]] [[جاده ۶۵ (ایران)|جاده ۶۵]]  (ساوه - تهران)
* [[پرونده:Road65.png|22px]] [[جاده ۶۵ (ایران)|جاده ۶۵]] [[پرونده:Junctions1.png|22px]] (ساوه - اراک) [[پرونده:Junctions2.png|22px]] (ساوه - قم)
* [[پرونده:Road48.png|22px]] [[جاده ۴۸ (ایران)|جاده ۴۸]]  (ساوه - همدان)

'''فاصلهٔ شهر ساوه با برخی از مناطق پر رفت‌وآمد:'''<ref>{{یادکرد وب  | عنوان=درباره شهر ساوه| نشانی=http://www.iau-saveh.ac.ir/fa/contents/About-University/About-Saveh-City/درباره.شهر.ساوه.html | ناشر= وبگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه | تاریخ=| تاریخ بازبینی=۲۷ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
{|style="text-align: center;" class="wikitable sortable" border="1"
|-
!style="background: #FFCC00; color:#000000" | شهر مقصد
!style="background: #FFCC00; color:#000000" | فاصله(KM)
|-style="background: #FFFFFF; color:#000000"
| [[تهران]] || ۱۱۲ 
|-style="background: #FFE88C; color:#000000"
| [[قم]] || ۷۰ 
|-style="background: #FFFFFF; color:#000000"
| [[همدان]] || ۲۰۰ 
|-style="background: #FFE88C; color:#000000"
| [[دلیجان]] || ۱۲۰ 
|-style="background: #FFFFFF; color:#000000"
| [[اراک]] || ۱۵۲<ref>{{یادکرد وب |نشانی= http://markazicity.ir/فاصله-مرکز-شهرستان-اراک-تا-شهرستانهای/ |عنوان= فاصله مرکز شهرستان اراک تا شهرستان‌های تابعه| ناشر =پایگاه اطلاع‌رسانی شهرهای استان مرکزی|تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
|}
{{پاک‌کن}}
=== پایانه مسافربری ===
=== راه‌آهن ===
با اجرای راه‌آهن تهران-همدان، شهر ساوه نیز به شبکه ریلی کشور متصل می‌شود.<ref>{{یادکرد وب  |نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/4528107/پیشرفت-10-درصدی-راه-آهن-تهران-–همدان-–سنندج |عنوان= پیشرفت 10 درصدی راه آهن تهران –همدان –سنندج | ناشر =باشگاه خبرنگاران |تاریخ = ۵ شهریور ۱۳۹۲|تاریخ بازبینی= ۱ فوریه ۲۰۱۴}}</ref>

=== تاکسی‌رانی ===
شهر ساوه در سال ۱۳۹۱ دارای ۸۰۰ دستگاه تاکسی بوده است که روزانه ۹۰ هزار مسافر را در ۱۸ مسیر جابه‌جا کرده است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=51260 |عنوان=مدیرعامل سازمان تاکسیرانی ساوه تغییر کرد | ناشر = ایسنا |تاریخ = ۳ دی ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی= ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

=== اتوبوس‌رانی ===
سازمان اتوبوس‌رانی ساوه در سال ۱۳۷۷ با تصویب در وزارت کشور تأسیس شده و به صورت رسمی در ۱ فروردین ۱۳۷۹ آغاز به کار کرده است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.mardomsalari.com/template1/News.aspx?NID=82621 |عنوان=۳۰ دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل ونقل درون شهری ساوه اضافه شد   | ناشر =وبگاه روزنامه مردم‌سالاری |تاریخ =۱۱ مرداد ۱۳۸۹ |تاریخ بازبینی= ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> اتوبوس‌رانی ساوه دارای ۱۸ خط و ۸۴ اتوبوس فعال است که روزانه ۸۰ هزار مسافر را جابه‌جا می‌کند.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=45432 |عنوان= روزانه بیش از 80 هزار مسافر توسط اتوبوس‌های درون‌شهری ساوه جابجا می‌شوند| ناشر = ایسنا |تاریخ = ۸ خرداد ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

== آموزش ==
=== آموزش و پرورش ===
=== آموزش عالی ===
ساوه دارای ۱۲ مرکز آموزش عالی می‌باشد که دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه در ۲۵ بهمن ۱۳۶۶<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.iau-saveh.ac.ir/fa/contents/About-University/history/تاریخچه.html |عنوان=تاریخچه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه | ناشر = وبگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> و دانشگاه پیام نور واحد ساوه در ۱۳۶۹ تأسیس شده است و مجموعاً دارای ۱۸ هزار دانشجو می‌باشند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.savehershad.ir/ejtemaii.php |عنوان=موقعیت اجتماعی | ناشر = وبگاه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ساوه |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
* [[دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه]]
* آموزشکده سما واحد ساوه<ref>[http://www.sama-saveh.ac.ir آموزشکده سما واحد ساوه]</ref>
* [[دانشگاه پیام نور واحد ساوه]]
* [[دانشکده پرستاری ساوه]]
* [[دانشگاه علمی کابردی ساوه]]
* [[موسسه آموزش عالی انرژی ساوه]]
* [[موسسه آموزش عالی دانشستان ساوه]]
* [[موسسه آموزش عالی فن و دانش ساوه]]
* [[موسسه آموزش عالی فخر رازی ساوه]]
* [[دانشکده فنی‌وحرفه‌ای پسران ساوه]]
* [[موسسه آموزش عالی ناصر خسرو ساوه]]
* مرکز آموزش علمی کاربردی گروه صنعتی صفا

=== مدارس علوم دینی ===
* حوزه علمیه ولی‌عصر
* حوزه علمیه امام صادق
* حوزه علمیه زنان فاطمه الزهرا

== ورزش ==
شهر ساوه در دوره‌های مختلف تیم‌های ورزشی مانند باشگاه‌های [[باشگاه فوتسال شن‌سا ساوه]] و [[باشگاه فوتسال شهرداری ساوه]]<ref>{{یادکرد وب| عنوان= شهرداری ساوه به لیگ برتر فوتسال ایران صعود کرد | ناشر = ورزش ۳ | نشانی = http://www.varzesh3.com/news.do?itemid=39504 | تاریخ =  ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref> در [[لیگ برتر فوتسال ایران]] داشته‌است.
باشگاه [[باشگاه فوتسال شن‌سا ساوه|شن‌سا ساوه]] قهرمان نخستین دوره جام باشگاه‌های آسیا در سال ۱۳۸۴،<ref>{{یادکرد وب| عنوان = تیم فوتسال شن‌سا قهرمان جام باشگاه‌های آسیا شد| ناشر = فارس نیوز | نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8412210661 | تاریخ =  ۱۲ اسفند ۱۳۸۴ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref> مسابقات بین‌المللی پرتغال موسوم به جام جهانی کوچک در سال ۱۳۸۶<ref>{{یادکرد وب| عنوان = شن سا قهرمان جام جهانی کوچک شد | ناشر = فارس نیوز | نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8604180060| تاریخ =  ۱۸ تیر ۱۳۸۶ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref> و قهرمان لیگ برتر فوتسال ایران در سال ۱۳۸۵ شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| عنوان= تیم فوتسال شن‌سا باز هم پیروز شد | ناشر = فارس نیوز | نشانی = http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8511040461 | تاریخ =  ۴ اسفند ۱۳۸۵ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref>
همچنین [[باشگاه فوتبال کاوه تهران|باشگاه فوتبال شهر صنعتی کاوه]] که وابسته به [[شهرک صنعتی کاوه]] در نزدیکی ساوه‌است در [[لیگ آزادگان|لیگ دسته اول]] ایران به عنوان نماینده شهر تهران شرکت می‌کند.<ref>{{یادکرد وب| عنوان= پرسپولیس به سختی از سد تیم گمنام شهر صنعتی کاوه گذشت / کاوه قدر دفاع بی آزار پرسپولیس را ندانست | ناشر = مهر نیوز | نشانی = http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=426605 | تاریخ =  ۶ دی ۱۳۸۵ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب| عنوان= فرهاد کاظمی سرمربی کاوه تهران شد | ناشر = وبگاه گل | نشانی =http://www.goal.com/iran/news/1825/ایران/2011/02/11/2347581/فرهاد-كاظمي-سرمربي-كاوه-تهران-شد | تاریخ =  ۱۱ فوریه ۲۰۱۱ | تاریخ بازدید = ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref>

=== مجموعه‌های ورزشی ===
* مجموعه ورزشی چمران
* مجموعه ورزشی هلال احمر
* مجموعه ورزشی تختی
* مجموعه ورزشی کوثر
* [[سالن فجر ساوه]]
* باشگاه تیراندازی شهرداری ساوه<ref>{{یادکرد وب |نشانی= http://markazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=51165|عنوان= برای اولین بار در استان مرکزی؛ دوره مربیگری تیراندازی اهداف پروازی در ساوه برگزار شد| ناشر =ایسنا|تاریخ =۲۹ آذر ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۳۱ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

== گردشگری ==
=== آثار تاریخی ===
[[پرونده:Masjed-jame-saveh.JPG|بندانگشتی|250px|نمایی از مسجد جامع ساوه]]
[[پرونده:Emamzadeh-seyedeshagh-saveh.jpg|بندانگشتی|200px|نمایی از ضریح و کاشی‌کاری‌های داخلی امامزاده سید اسحاق]]

نظر به اینکه ساوه یکی از شهرستانهای باستانی [[ایران]] زمین است لذا آثار باستانی آن نسبتاً زیاد می‌بوده تا اینکه در حمله [[مغول]] و بعد به دست سپاهیان [[تیمور لنگ]] اکثر آنها منهدم گردید.
* [[بازار ساوه]] - قدمت تاریخی دوره [[صفویه]]
* [[مسجد جامع ساوه]] - قدمت تاریخی دوره [[سلجوقی]]
* [[مناره مسجد جمعه (جامع)|مناره مسجد جامع]] - قدمت تاریخی ۵۰۴ ه. ق
* [[مناره مسجد میدان]] - سدهٔ ۵ ه‍. ق
* [[مسجد سرخ (ساوه)|مسجد سرخ]] یا انقلاب - قدمت تاریخی۴۵۳ ه. ق
* [[مسجد بازار ساوه]] - قدمت تاریخی دوره [[زندیه]]
* [[گنبد چهارسوق]] - قدمت تاریخی دوره [[صفویه]]
* [[امامزاده سید اسحاق (ساوه)|امامزاده سید اسحاق]] - (از نوادگان [[موسی کاظم]]- با سه واسطه) - قدمت تاریخی ۶۷۶ ه. ق<ref>اقتباس از نشریه سیمای طلایی ساوه تک شماره ۱۳۸۱ و چاپ شده در نقشه راهنمای [[شهر]] ساوه چاپ موسسه جغرافیائی و کارتو گرافی سحاب</ref>

=== جاذبه‌های طبیعی ===
=== جاذبه‌های مذهبی ===
امامزاده سید ابو رضا
امامزاده عبدالله ابن موسی الکاظم
امامزاده اسحاق ابن موسی الکاظم
امامزاده سید حسین ابن موسی الکاظم
امامزاده سید بشیر ابن موسی الکاظم

=== صنایع دستی ===
هنر صنایع دستی در شهر ساوه دارای قدمت زیادی است. وجود تکه‌های سقالینه کشف شده در اطراف تپه باستانی آوه شاهدی بر این مدعاست. همچنین گلیم ساوه یکی از آثار مشهور کشور است که از دوره صفوی در این شهر رواج داشته است.
* سفالگری
در زمان سلجوقیان، ساوه یکی از مراکز مهم سفالگری بود که هر چند نمی‌توانست با ‹‹ری›› در این زمنیه رقابت کند ولی به هر طریق از اهمیت فراوانی برخور دار بود. پس از حملة مغول، ‹‹ری›› از فعالیت باز ایستاد لکن ساوه همچنان به خلق آثار گرانبهایی در این زمینه ادامه داد. نمونه‌های زیبائی از سفالینه‌های ساوه در حفاریها تپه‌های تاریخی ‹‹ آوه›› بدست آمده که در ‹‹ موزة ایران باستان›› نگاهداری می‌شود.<ref>[http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/177/html/177-55.HTM سفالگری در ساوه | محمدعلی احمدیان]</ref>
* گلیم بافی
در گلیم ساوه استفاده از رنگ‌های مناسب و طرح‌های زیبا دیده می‌شود و این امر گلیم ساوه را در سطح استان مطرح ساخته است. روستای «نورعلی بیگ» در بخش مرکزی شهرستان ساوه از جمله روستاهایی است که بافت گلیم در آن مشهود است. از انواع گلیم‌ها، خورجین، گاله یا به اصطلاح ساوه‌ای‌ها «گووالا» و غیره تهیه می‌شود. گاله اغلب در کودکشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. «سفره آرد» یا به قول محلی‌ها «اون سفرا» از دیگر دست‌بافت‌های مردم این دیار است. سفره آرد گلیمی ظریف از نخ پنبه است و معمولاً در نان‌پزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.<ref>[http://www.behtour.com/صنايع-دستي/صنايع-دستي-مركزي اطلاعات گردشگری ایران | صنایع دستی استان مرکزی]</ref>
* قالی بافی
* رودوزیهای سنتی
* منبت
* قلمزنی

=== موزه‌ها ===
[[گنبد چهارسوق|موزه مردم‌شناسی چهارسوق]] که از آثار به جای مانده دوران صفویه است در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۸۶ به مناسب روز جهانی صنایع دستی به عنوان موزه مردم شناسی شهرستان ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، در این موزه اشیای همچون کتب خطی و دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی، سنگ قبرهایی مربوط به دوره قاجار به نمایش در آمده است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/2520995/گنبد-چهار-سوق-ساوه-جلوه-اي-از-هنر-معماري-و-زيبايي-ايرانيان- |عنوان= گنبد چهار سوق ساوه جلوه‌ای از هنر معماری و زیبایی ایرانیان | ناشر =باشگاه خبرنگاران |تاریخ = ۱۱ فروردین ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://62.60.136.150/انتشارات/اخبار/مدیریتاخبار/tabid/238/articleType/ArticleView/articleId/4147/Default.aspx |عنوان=آشنایی با موزهٔ چهار سوق ساوه | ناشر =وبگاه موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران |تاریخ = ۱۶ تیر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی= ۲۵ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

=== هتل‌ها ===
* هتل صدرا
* هتل کاوه
=== غذاها و شیرینی ها ===
از جمله شیرینی های سنتی شهر ساوه می توان به نان ماستی (نون ماستی) و چوکه اشاره کرد.<ref>{{پک|رحم‌دل|۱۳۸۳|ک=سیمای میراث فرهنگی استان مرکزی |ص=۹۰}}</ref>

=== ره‌آوردها ===
* انار<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://isna.ir/fa/news/92091006840/ارزآوری-14-میلیون-یورویی-انار-ساوه |عنوان=ارزآوری 14 میلیون یورویی انار ساوه  | ناشر = ایسنا|تاریخ = ۱۰ آذر ۱۳۹۲|تاریخ بازبینی= ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
* طالبی<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://isna.ir/fa/print/91033016909/-طالبی-ساوه-به-نام-این-شهر-به-کام-دیگران |عنوان=«طالبی ساوه» به نام این شهر، به کام دیگران  | ناشر = ایسنا|تاریخ =  ۳۰ خرداد ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی= ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>

== نگارخانه ==
<center>
<gallery>
پرونده:Manareh-masjed-sorkh.jpg|مناره مسجد سرخ ساوه
پرونده:Masjed_jame-saveh.jpg|قدیمی‌ترین عکس از مسجد جامع ساوه
پرونده:Ghalee-dokhtar-saveh.JPG|قلعه دختر ساوه
پرونده:Hayat-sharghi-emamzadeh.JPG|حیاط شرقی امامزاده سید اسحاق ساوه
پرونده:Center_Site_Azad_University_saveh.JPG|سایت مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ساوه
پرونده:Azadi-Saveh.JPG|میدان آزادی ساوه
پرونده:احمد نگارشی.از ساوه.نفر سوم مسابقات شیرجه ایران سال 1341.jpg|احمد نگارشی از ساوه.نفر سوم مسابقات شیرجه ایران سال ۱۳۴۱
</gallery>
</center>

== پانویس ==
{{پانویس|۲}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌سفر}}
{{ویکی‌انبار-رده|Saveh}}
{{شهرستان ساوه}}
{{فرمانداری ویژه}}
{{استان مرکزی}}

{{مراکز شهرستان‌های استان مرکزی}}

[[رده:ساوه|ساوه]]
[[رده:شهرهای استان مرکزی]]